Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği
Yayın : Tebliğler Dergisi
Yayım Tarihi ve Sayısı : --/02/2000 - 2509
Numarası :
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1-Bu Yönetmeliğin amacı; özel eğitim gerektiren bireylerin, TürkMillî Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda, genel ve meslekî eğitim görme haklarını kullanabilmelerini sağlamaya yönelik esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2-Bu Yönetmelik; özel eğitim gerektiren bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetlerini, bu hizmetleri sağlayacak resmî ve özel okul ve kurumların işleyişi ile ilgili hükümleri kapsar.
Dayanak
Madde 3-Bu Yönetmelik; 30/05/1997 tarihli ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4-Bu Yönetmelikte geçen;
a)Bakanlık:Millî Eğitim Bakanlığını,
b) Özel Eğitim Kurumları:Özel eğitim gerektiren bireylere hizmet veren, Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki resmî ve özel okul ve merkezleri,
c) Özel Eğitim Okulları:Özel eğitim gerektiren bireylere hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş personelin bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemlerinin uygulandığı, Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki yatılı ve gündüzlü resmî ve özel okulları,
d) Özel Eğitim:Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ve sosyal gereksinimlerini karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile özel eğitim gerektiren bireylerin bireysel yeterliliklerine dayalı, gelişim özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimi,
e)Kaynaştırma:Özel eğitim gerektiren bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmî ve özel okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarını,
f )Kaynak Oda: Kaynaştırma uygulaması yapılan okullarda, özel eğitim gerektiren öğrencilerin destek eğitimi alması için düzenlenmiş ortamı,
g)Gezerek Özel Eğitim Görevi Verilen Öğretmen:Üniversitelerin özel eğitim veya özel eğitim öğretmenliği, çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinden mezun, özel eğitim alanında deneyimli öğretmenlerden seçilen; özel eğitim gerektiren bireyler için destek eğitim hizmetlerini evde, okulda ve kurumlarda sürdüren öğretmeni,
h)Özel Eğitim Gerektiren Birey:Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyi,
ı)Zihinsel Öğrenme Yetersizliği:Zihinsel gelişim yetersizliğinden dolayı, bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde, hafif-orta-ağır düzeyde etkilenmesi durumunu,
i)Hafif Düzeyde Zihinsel Öğrenme Yetersizliği:Bireyin, temel okuma-yazma ve sayma becerilerini kazanmasında ortaya çıkan gecikme durumunu,
j)Orta Düzeyde Zihinsel Öğrenme Yetersizliği:Bireyin, gecikmeli bir konuşma ve dil gelişimi, sosyal, duygusal veya davranış problemleri ile temel okuma-yazma ve sayma becerilerini kazanmasında ortaya çıkan gecikme durumunu,
k)Ağır Düzeyde Zihinsel Öğrenme Yetersizliği:Bireyin, ciddi biçimde konuşma ve dil gelişimi güçlüğü, sosyal, duygusal veya davranış problemleri ile temel öz bakım becerilerini öğrenmesinde ortaya çıkan gecikme durumunu,
l)Klinik Bakıma Gereksinim Nedeniyle Öğrenme Yetersizliği:Ciddi biçimde zihinsel ve birden fazla yetersizliği nedeniyle bireyin, eğitim-öğretim kurumlarından doğrudan yararlanamama durumunu,
m)İşitme Yetersizliği:İşitme duyarlılığının kısmen veya tamamen yetersizliğinden dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanmada ve iletişimde güçlük nedeniyle bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
n)Görme Yetersizliği:Görme gücünün kısmen ya da tamamen yetersizliğinden dolayı, bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
o)Ortopedik Yetersizlik:İskelet, kas ve eklemlerdeki hastalık, bozukluk ve yetersizlikten dolayı, bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
ö)Sinir Sisteminin Zedelenmesi ile Ortaya Çıkan Yetersizlik:Gelişim sürecinde oluşan nörolojik bozukluğun, bireyin eğitim performansını ve sosyal uyumunu olumsuz yönde etkilemesi durumunu,
p)Dil ve Konuşma Güçlüğü:Sözel iletişimde farklı düzey ve biçimlerde ortaya çıkan aksaklıklar ve düzensizlikler nedeniyle dili kullanma, konuşmayı öğrenme ve iletişimdeki güçlüklerin, bireyin eğitim performansı ve sosyal uyumunu olumsuz yönde etkilemesi durumunu,
r)Özel Öğrenme Güçlüğü:Yazılı ya da sözlü dili anlamak ya da kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde ya da birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapmada yetersizlik nedeniyle, bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
s)Birden Fazla Alanda Yetersizlik:Gelişim dönemi içerisinde, bireyin eğitim performansını ve sosyal uyumunu ciddi bir şekilde ve olumsuz yönde etkileyen, birden fazla alanda görülen yetersizlik durumunu,
ş)Duygusal Uyum Güçlüğü:Sağlık durumu, zihinsel, duyusal faktörler tarafından açıklanamayan; bireyin kendisiyle ve çevresiyle dengeli, doyurucu ilişki kurma ve sürdürmede güçlük çekme, genel bir mutsuzluk ve depresyon hâli ya da bireysel veya okul problemleri ile ilgili korku, tırnak yeme, parmak emme gibi fiziksel belirtiler gibi özelliklerinden bir veya birden fazlasının uzunca bir süre ortaya çıkması nedeniyle, eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
t)Süreğen Hastalık:Gelişim dönemi içerisinde, bireyin, sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalığı nedeniyle eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
u)Otizm:Genellikle erken çocukluk döneminde, bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun, sözlü-sözsüz iletişim boyutunda olumsuz ve ciddi biçimde etkilenmesi durumunu,
ü)Sosyal Uyum Güçlüğü:Riskli yaşam koşulları, madde bağımlılığı, yetersiz beslenme, göç, suç işleme, suça yönelme, çalışma, ihmal, istismar, terk edilme ve dil farklılığı gibi nedenlerden dolayı bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu,
v)Üstün veya Özel Yetenek:Akademik alanda ve/veya sanat alanındaki yetenekleri açısından akranlarına göre üst düzeyde performans gösterme durumunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel İlkeler
Temel İlkeler
Madde 5-Türk Millî Eğitimini düzenleyen genel amaçlar doğrultusunda özel eğitimle ilgili temel ilkeler şunlardır:
a) Özel eğitim gerektiren tüm bireyler; ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.
b)Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimine erken yaşta başlanır.
c)Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan plânlanır ve yürütülür.
d)Özel eğitim gerektiren bireylerin, eğitim performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitilmelerine öncelik verilir.
e)Özel eğitim gerektiren bireylerin, her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için her türlü rehabilitasyonlarını sağlayacak kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılır.
f)Özel eğitim gerektiren bireyler için, bireyselleştirilmiş eğitim plânı geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır.
g)Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif olarak katılmaları ve eğitimleri sağlanır.
h)Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, özel eğitim gerektiren bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum örgütleri ile iş birliği içinde çalışılır.
ı)Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireylerin, toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde plânlanır.
İKİNCİ KISIM
Yerleştirme
BİRİNCİ BÖLÜM
Belirleme ve Başvuru
Özel Eğitim Gerektiren Bireyin Belirlenmesi Süreci
Madde 6-Özel eğitim gereksinimi olduğu düşünülen birey;
a)Riskli hamilelikte izleme,
b)Doğum anında ortaya çıkan güçlükler,
c)Erken çocukluk döneminde farkına varma,
d)Bireyin ailesinin veya kendisinin doğrudan başvurusu,
e)Zorunlu eğitim çağı ve sonrasında farkına varma,
f)Sağlık ve eğitim amaçlı düzenli taramalar,
g)Diğer kurum ve kuruluşlardan başvuru
sonucu belirlenir.
Özel Eğitim Gerektiren Bireylerin Başvuracakları Kurumlar
Madde 7-Özel eğitim gereksinimi olan birey, ailesi veya gönderen kaynak;
a)Millî eğitim müdürlüğüne,
b)Rehberlik ve araştırma merkezi müdürlüğüne,
c)En yakın özel eğitim kurumuna,
d)En yakın okula
doğrudan başvurabilir.
Kayıt Zorunluluğu
Madde 8-Zorunlu eğitim çağına gelen, özel eğitim gerektiren veya tanısı konulmamış ve yerleştirme kararı alınmamış her bireyin, başvurduğu okul öncesi eğitim kurumlarına ve ilköğretim okullarına kaydı yapılır.
Kaydı yapılan öğrencinin durumu, özel eğitim gereksinimleri ve alınacak önlemler; rehber öğretmen-psikolojik danışman, sınıf öğretmeni veya özel eğitim öğretmeni, öğrenci velisi ve okul yönetimince belirlenir.Öğrencinin kaydettiği gelişmeler izlenir ve gerektiğinde okul dışından özel eğitim desteği sağlanır. Tüm önlemlere rağmen okulun programından yeterince yararlanamayan öğrenci için, okul yönetimi öğrencinin durumunu belirtir ayrıntılı bir rapor düzenleyerek millî eğitim müdürlüğüne gönderir.
İlköğretimlerini tamamlayarak bir üst öğrenim kurumuna yöneltilen özel eğitim gerektiren öğrenciler hakkında, başvurdukları kurumların kayıt-kabul şartlarını taşımaları durumunda akranları gibi işlem yapılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Tanılama ve Eğitsel Tanılama
Tanılama
Madde 9-Tanılama; özel eğitim gerektiren bireylerin yeterli ve yetersiz yönleri ile bireysel özelliklerini, ilgilerini belirlemek amacıyla tıbbî, psiko-sosyal, eğitim alanlarında yapılan değerlendirme sürecidir.
Tanılama İlkeleri
Madde 10-Tanılama ilkeleri şunlardır:
a)Erkenlik ilkesi; tanılama mümkün olduğunca erken yaşta yapılır.
b)Bütünlük ilkesi; tanılama çok yönlü, bireyin tüm gelişim öyküsü değerlendirilerek yapılır.
c)Çeşitlilik ilkesi; tanılama sürecinde uygulanan tekniklerde, yöntemlerde, disiplinlerde çeşitlilik esastır.
d)Süreklilik ilkesi; tanılama süreci farklı disiplin alanlarındaki uzmanlarca sürekli değerlendirilir.
e)Yeterlilik ilkesi; tanılamada bireyin yeterli-yetersiz olduğu yönler birlikte değerlendirilir.
f)İş birliği ilkesi; tanılama sürecinde aile, okul ve uzmanlar iş birliği içinde çalışır.
g)İsteklilik ilkesi; tanılama sürecinin her aşamasında ailenin ve gerektiğinde bireyin görüşü alınarak katılımı sağlanır.
h)Gizlilik ilkesi; tanılama sürecinin her aşamasında birey ile ailenin görüş ve onayları alınmadan hiçbir açıklama yapılmaz. Elde edilen bilgi ve değerlendirme sonuçları eğitim ve yönlendirme amaçlı kullanılır.
Eğitsel Tanılama
Madde 11- Eğitsel amaçla bireyin tüm gelişim ve disiplin alanlarındaki özelliklerinin belirlenerek değerlendirilmesi eğitsel tanılama sürecidir.
Bireyin eğitsel tanılaması rehberlik ve araştırma merkezinde oluşturulan eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından yapılır. Bu tanılamada bireyin;
a)Zihinsel, fiziksel, duygusal, sosyal gelişim öyküsü,
b)Tıbbî ve psiko-sosyal değerlendirme raporu,
c)Bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri,
d)Eğitim hizmetlerinden yararlanma süresi,
e)Eğitim performansı,
dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu İle
Eğitsel Tanılama, İzleme ve Değerlendirme Ekibi
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu
Madde 12-Eğitim öğretim kurumlarındaki özel eğitim hizmetlerini düzenlemek, eş güdümlü bir şekilde yürütülmesini sağlamak, izlemek ve değerlendirmek üzere millî eğitim müdürlüklerinde özel eğitim hizmetleri kurulu oluşturulur.
Millî Eğitim Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürü
Madde 13- Özel eğitim hizmetleri kurulundan sorumlu millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü, il ve ilçe genelindeki özel eğitim hizmetleri ile ilgili etkinliklerin bütünlük içerisinde plânlanması, eş güdümü ve yürütülmesinden millî eğitim müdürü adına yetkili ve sorumludur.
Millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürünün görevlendirilmesinde, öncelikle üniversitelerin özel eğitim bölümleri programlarını tamamlamış veya özel eğitim alanında çalışmış olanların seçilmesine dikkat edilir.Bu nitelikte elemanların bulunmaması durumunda alanın özelliği dikkate alınarak millî eğitim müdürlüğünce görevlendirme yapılır.
Millî Eğitim Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürünün Görevleri
Madde 14-İllerde özel eğitim hizmetlerinden sorumlu millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü aşağıdaki görevleri yapar:
a)İl özel eğitim hizmetleri kurulunu oluşturmak üzere 15 inci maddede sayılan kurul üyelerini belirler.
b)Yeterli sayıda özel eğitim öğretmenini, diğer kurul üyelerinin katılmadığı zamanlarda, özel eğitim hizmetlerinin programlı ve aksamadan yürütülmesini sağlamak üzere görevlendirir.
c)Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi için rehberlik ve araştırma merkezi dışındaki kurum ve kuruluşlardan görevlendirilecek personelin görevlendirilmesini, eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi başkanının görüşünü alarak sağlar.
d)Yıl içindeki özel eğitim hizmetlerinin plânlanması, yürütülmesi, eş güdümü ve değerlendirilmesine ilişkin toplantılar düzenler. Bu toplantılar yılda en az 3 defa yapılır. Bu toplantılara; ilçe millî eğitim şube müdürleri, rehberlik ve araştırma merkezi/merkezleri müdür/müdürleri, özel eğitim ve kaynaştırma okulu/okulları müdürü/müdürleri, özel eğitim öğretmeni/öğretmenleri katılır. Bu toplantılarda ilçe millî eğitim şube müdürleri arasında görev dağılımı yapar, tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin/ekiplerinin ve bireyselleştirilmiş eğitim programını geliştirme birimi/birimlerinin hizmet alanlarını belirler, çalışma takvimini hazırlar.
e)İlçelerdeki özel eğitim kurumlarının, özel eğitim ve hazırlık sınıflarının, kaynak odalarının, idarî, eğitim-öğretim ve yardımcı hizmetler sınıfı personel gereksinimlerini belirler ve zamanında Bakanlığa sunulmasını sağlar.
f)Özel eğitimde görevli personelin, il içi atamalarında komisyon üyesi olarak bulunur.
g)Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki resmî ve özel okul ve kurumlar bünyesinde, kaynak oda, özel eğitim sınıfı ile bireyselleştirilmiş eğitim programını geliştirme birimlerinin açılması konularında, özel eğitim hizmetleri kurulunun yaptığı plânlama hazırlıklarını inceler, değerlendirir, derslik, araç-gereç gibi gereksinimlerinin sağlanması için önlem alır.
h)Özel eğitim gerektiren bireylerin, yönlendirme raporu çerçevesinde özel eğitim okulu veya diğer okullara yerleştirilmesini sağlar.İlinde eğitimi sağlanamayan özel eğitim gerektiren bireyleri yatılı okullara yerleştirmek üzere Bakanlığa bildirir.
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu Üyeleri
Madde 15-Özel eğitim hizmetleri kurulu; millî eğitim müdür yardımcısı veya görevlendireceği bir şube müdürü yanında, eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi başkanı, özel eğitim kurumu müdürleri, özel eğitim öğretmenleri, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenler, rehber öğretmen-psikolojik danışman üyelerinden oluşur. Özel eğitim hizmetleri kuruluna gerektiğinde kaynaştırma okulu müdürü, kaynaştırma okulundan seçilen sınıf öğretmenleri, psikologlar, aile hekimleri, odyologlar, fizyoterapistler, veli, gönüllü kuruluş yetkilileri, bu alanda yetişmiş ilköğretim müfettişleri, özel eğitim gerektiren bireylerin çalıştığı kurumlardaki iş yeri temsilcisi de çağrılabilir.
Millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü ile görevlendirilen özel eğitim öğretmenleri dışındaki kurul üyeleri çalışmalara gerektiğinde katılırlar, diğer zamanlarda görevlerine devam ederler.
Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Görevleri
Madde 16-Özel eğitim hizmetleri kurulunun görevleri şunlardır:
a)İldeki rehberlik ve araştırma merkezlerinin, özel eğitim kurumlarının, kaynak odalarının, özel eğitim ve hazırlık sınıflarının, yönetici, öğretmen, destek hizmet personeli, usta öğretici, memur, yardımcı hizmetler sınıfı gibi her türlü personel gereksinimini, okul ve kurum dışından görevlendirilecek personeli belirler.
b)Öğretim yılı başında düzenlenen bir program dahilinde; zihin, beden, duygu ve sosyal yönden farklılık gösteren, öğrenme yetersizliği olan bireyleri belirlemek amacıyla, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yapılacak taramalar ve evde eğitim programları için; rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulacak eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin gerekli personel, araç-gereç, taşıt gibi her türlü gereksinimini karşılayarak, taramaların ve eğitim programlarının sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlar.Erken tanı ve müdahale için, anaokulları ve ana sınıflarında yapılacak taramaları öncelikle plânlar ve bunların uygulanmasını sağlar. Ekibin sunduğu yöneltme kararlarını değerlendirir, gerekli özel eğitim önlemlerini alır. Tarama programları mümkün olduğunca birinci yarı yıl içinde düzenlenir, uygulanır ve sonuçlandırılır. Ancak olanak ve koşullara göre ikinci yarı yılda da sürdürülebilir.
c)İldeki, kaynaştırma uygulamaları yapılacak okul, kaynak oda, hazırlık ve özel eğitim sınıfları gereksinimini belirler ve açılması için gerekli önlemleri alır.
d)Özel eğitim gerektiren bireylerin, yöneltme raporu çerçevesinde, kaynaştırma uygulamalarına, özel eğitim sınıflarına veya özel eğitim kurumlarına yerleştirilmesi kararını alır.
e)Evde eğitimi sürdürülen öğrenciler için gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenlerin görev dağılımını yapar.
f)Personel yetiştirilmesi amacıyla görev alanlarına göre, uygun hizmet içi eğitim kursları açılmasını sağlar.
g)Özel eğitimle ilgili yayın ve kaynakları araştırır, inceler, gerekli görülen yayın ve kaynakların özel eğitim okul ve kurumlarına dağıtımını sağlar.
h)Özel eğitim hizmetlerinin sürdürülmesinde, araştırmalara esas olacak istatistikî bilgileri toplar, değerlendirir ve kullanılmaya hazır hâle getirir.
ı)Erken tanı ve müdahale için, sağlık ve sosyal hizmet kurum ve kuruluşları ile diğer ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapar.
i)Aile eğitim programlarını başarı ile bitirmiş gönüllü aileler ile üniversitelerin özel eğitim, çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinde okuyan 2, 3 ve 4 üncü sınıf öğrencilerinden gönüllü olanların; aile eğitimi, erken çocukluk dönemi eğitimi, özel eğitim desteği gibi çalışmalara görevli personel ile birlikte katılmaları için gerekli eş güdümü sağlar.
Eğitsel Tanılama, İzleme ve Değerlendirme Ekibi
Madde 17-Rehberlik ve araştırma merkezleri bünyesinde eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi; özel eğitim hizmetleri kurulundan sorumlu millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü ile rehberlik ve araştırma merkezi müdürünün iş birliği ile 19 uncu maddede belirtilen personelin görevlendirilmesi yoluyla oluşturulur.
Eğitsel Tanılama,İzleme ve Değerlendirme Ekibi Başkanı ve Görevleri
Madde 18-Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi başkanı, rehberlik ve araştırma merkezi müdürü ya da görevlendireceği müdür yardımcısıdır.
Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi başkanının görevleri şunlardır:
a)Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibini oluşturur. Gereksinim duyulan destek eğitim personelinin diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak, görevlendirilmesinin sağlanması için özel eğitim hizmetleri kurulu millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürüne teklifte bulunur.
b)Özel eğitim gerektiren bireylerin; tüm gelişim alanlarındaki yeterlilik ve gereksinimlerinin eğitsel amaçla değerlendirilmesi doğrultusunda eğitim amaçları ve hizmetlerinin bir bütünlük içinde, disiplinler arası bir yaklaşımla plânlanması ve yürütülmesinde eş güdümü sağlar.
Eğitsel Tanılama, İzleme ve Değerlendirme Ekibi Üyeleri ve Görevleri
Madde 19-Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi aşağıdaki üyelerden oluşur:
a)Rehberlik ve araştırma merkezi müdürü,
b) İl genelindeki özel eğitim öğretmenlerinden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
c)İl genelindeki gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
d)İl genelindeki psikologlardan 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
e)İl genelindeki eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
f)İl genelindeki rehber öğretmen-psikolojik danışmanlardan 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
g)İl genelindeki sosyal çalışmacılardan 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye,
h)Aile veya gönderen kaynak temsilcisi,
ı)Gereksinim duyulduğunda özel eğitim kurumunun veya kaynaştırma uygulaması yapılan okulun müdürü, sınıf öğretmeni veya rehber öğretmeni-psikolojik danışmanı ile il genelindeki 17 nci maddeye göre seçilecek odyolog, fizyoterapist, hekim, özel eğitim gerektiren bireylerin çalıştığı kurumlardaki iş yeri temsilcisi çağrılabilir.
Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin görevleri şunlardır:
a)Özel eğitim gerektiren bireyin eğitsel tanılamasından önce; psiko-sosyal ve tıbbî değerlendirmesinin yapılmasını sağlamak için aileyi yönlendirir ve ilgili kurumlarla iş birliği yapar.
b)Birden fazla yöntem ve teknik kullanarak, başvurusu yapılan özel eğitim gerektirdiği düşünülen bireyleri eğitsel tanılama sürecine alır.
c)Bireyin gereksinimlerini belirler ve öncelik sırasına koyar. Uzun dönemli ve öğretim amaçlarını içeren ve EK 1’de belirtilen Destek Eğitim Plânı ile EK 2’de belirtilen Yöneltme Raporu’nu hazırlar ve özel eğitim hizmetleri kuruluna gönderir.
d)Doğrudan okula kayıt veya özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından verilen yerleştirme kararı sonucunu izler, ilgili okul ile iş birliği yapar, bireyin uygun yerleştirilmediği durumlarda tanılama sürecini yineler.
e)Hazırladığı yöneltme raporu doğrultusunda, yerleştirmenin yapıldığı kuruma, özel eğitim gerektiren bireye, destek eğitim plânının uygulanmasında görev alanlara ve aileye danışmanlık yapar.
f)Ailelerin gereksinimleri doğrultusunda aile eğitimi programları düzenler. Üniversite veya diğer kurumlarda düzenlenen aile eğitimi programları hakkında aileyi bilgilendirir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yerleştirme ve İzleme
Yerleştirme ve İzleme
Madde 20- Özel eğitim gereksinimleri belirlenerek tanılanmış bireyler için eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından yöneltme kararı alınır. Özel eğitim hizmetleri kurulu bu bireylerin kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve sınıflara, özel eğitim okul ve sınıflarına yerleştirilmeleri kararını alır. Yerleştirilen öğrencilerin izlenmesi okul, eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi ve özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından iş birliği içinde yürütülür. Öğrencinin kaydettiği gelişmeler belli aralıklarla düzenli olarak izlenir. Kayıt tarihinden itibaren en az üç aylık izleme süreci sonunda, rehberlik ve danışma hizmetleri kurulu; uygun yerleştirilmediği düşünülen öğrenci için doğrudan özel eğitim hizmetleri kuruluna başvurabilir. Rehberlik ve danışma hizmetleri kurulu başvurusunda öğrenci ve alınan önlemler hakkında ayrıntılı bir rapor düzenler. Rapor uygun bulunursa, özel eğitim hizmetleri kurulu eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi ile iş birliği kurarak yeni bir değerlendirme sürecini başlatır. En geç bir ay içerisinde rehberlik ve danışma hizmetleri kuruluna sonucu bildirir.
Ailenin İtiraz Hakkı
Madde 21-Özel eğitim gerektiren bireyin; belirleme, tanılama ve yerleştirme sürecinde; aile, öncelikle bilgilendirilir ve yerleştirme sürecinde ailenin yazılı onayı alınır. Buna rağmen aile, yeni bir değerlendirme isteği ile her bir süreçte en fazla bir defa özel eğitim hizmetleri kuruluna, on beş gün içinde doğrudan itiraz edebilir.Özel eğitim hizmetleri kurulu söz konusu başvuruyu uygun gördüğü takdirde yeni bir değerlendirme sürecini başlatır, bir ay içinde aileyi bilgilendirir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Eğitim-Öğretim
BİRİNCİ BÖLÜM
Aile Eğitimi
Aile Eğitimi
Madde 22- Aile eğitimi, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitiminde sürekliliği olan bir hizmettir. Bu hizmetlere ve özel eğitim sürecinin her boyutuna ailelerin aktif katılımı ve katkısını sağlayacak önlemler alınır. Aile eğitim programları hedef kitlenin özelliklerine göre özel eğitim kurumları, kaynaştırma uygulamaları yapılan okullar ve özel eğitime destek veren kurumlarca hazırlanır ve yürütülür. Bu hizmet gerektiğinde evlerde de sürdürülebilir.
Bu programlar, ailelerle birlikte saptanacak belli aralıklarla, her yıl yeniden geliştirilerek uygulanır.
Özel eğitim ilköğretim okullarına yerleştirme kararı alınan ve okula başlaması gereken aday öğrencilerden; kontenjan yetersizliği nedeniyle çağrısı yapılamayan öğrencilerin aileleri, öğrencinin sırası gelinceye kadar devam edecekleri okulun aile eğitimi programlarından öncelikle yararlandırılırlar.
Aile eğitimi programları, özel eğitim gerektiren bireyin anne-babası, kardeşleri ile bakımı ve eğitiminden sorumlu diğer bireylerin, koşullara göre birlikte ya da farklı eğitim programları içinde eğitilmeleri ve bilgilendirilmeleri sağlanarak sürdürülür.
Özel eğitimdeki aile eğitim hizmetleri, aile rehberliği hizmetleri ile bütünleştirilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Eğitim-Öğretim Tür ve Kademeleri
Erken Çocukluk Dönemi Eğitimi
Madde 23-Özel eğitim gereksinimleri belirlenmiş, 0-36 ay arasındaki çocuklar için, özel eğitim hizmetleri, öncelikle ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi temeline dayalı olarak, üniversitelerle iş birliği ile eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi ve gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen tarafından evlerde ve kurumlarda sürdürülür. Plânlanan bu eğitim doğrultusunda çocuk aile ve eğitimci aşağıdaki hususlar çerçevesinde birlikte çalışır.
a)Çocuğun özel eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından mümkün olduğunca ev gözlemleri ve gelişim ölçekleri kullanılarak yapılır.
b)Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından yapılacak inceleme ve değerlendirme çalışmaları, en az altı ayda bir yinelenir.
c)Aile eğitimi hizmetlerinde, çocuğun ve ailenin ne tür destek hizmetler alacağı ve bu hizmetlerin kim tarafından, nasıl ve ne zaman verileceği eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından belirlenir.
d)Bu çocukların, sosyal yönden gelişimlerini desteklemek ve ailelerin bilgi ve deneyimlerini artırmak için, resmî ve özel kreşlerde, bireysel özellikleri ve yaşları dikkate alınarak, belirlenen bir günde yarı zamanlı oyun grubuna ya da etkinlik grubuna devam etmesine karar verilebilir.
e)Aileler, eğitsel oyun, oyuncak, oyuncak kütüphaneleri, özel eğitim gerektiren çocuklara kendilerini serbest ifade etme olanağı sağlayan oyun-eğlence alanları ve eğitsel kitap gibi konularda bilgilendirilir ve özendirilir.
Okul Öncesi Eğitimi
Madde 24-Özel eğitim gereksinimleri belirlenmiş 37-72 ay arasındaki çocuklar için, okul öncesi eğitimi zorunludur ve kaynaştırma uygulamaları temeline dayalı olarak, destek eğitim plânları çerçevesinde sürdürülür.
Özel eğitim gerektiren çocukların, bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri dikkate alınarak okul öncesi özel eğitim sınıfları ve okulları da açılabilir. Oluşturulacak özel eğitim sınıflarında ve okul öncesi özel eğitim okullarında sınıfların mevcudu, bir öğretmen için altı, iki öğretmen için on çocuktan fazla olamaz. Bu çocuklarda tuvalet eğitimi koşulu aranmaz.
Hazırlık Sınıfı
Madde 25-Bünyesinde özel eğitim sınıfları bulunan ilköğretim okulları ile özel eğitim ilköğretim okullarında, öğrencilerin gelişim ve bireysel özellikleri doğrultusunda, onları örgün eğitimi izleyebilecekleri duruma getirmek için hazırlık sınıfları açılabilir. Hazırlık sınıflarında en fazla 10 öğrenci bulunur.
Hazırlık sınıfı programı; bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve temel yaşam becerilerini geliştirme, sınıfa, okula ve yaşama uyumlarını artırmaya yönelik hazırlanır. Kavrama, dinleme, anlama, anlatma, okuma ve yazmayla ilgili hazırlık çalışmalarını içeren bu programın süresi en fazla bir ders yılıdır. Ders yılı sonunda hazırlık sınıfı öğretmeni, aile, okul rehber öğretmeni-psikolojik danışmanı ile okul yönetiminin ortaklaşa aldığı yöneltme kararı doğrultusunda öğrenci;
a)Kaynaştırma uygulamaları yapılan ilköğretim okuluna,
b)Özel eğitim ilköğretim okuluna,
c)İlköğretim programlarının amaçlarını gerçekleştirecek durumda olmayan öğrenciler için, gelişim alanlarındaki performans düzeyi dikkate alınarak hazırlanmış bir eğitim programına
devam ettirilir.
İlköğretim
Madde 26-Özel eğitim gerektiren bireyler ilköğretimlerini; özel eğitim veya diğer ilköğretim okullarında sürdürürler. Özel eğitim ilköğretim okullarına devam eden öğrencilerin, gelişimleri izlenip, eğitim performansları dikkate alınarak, programın amaç, içerik, öğretim süreçleri ve değerlendirme boyutlarında uyarlamalar yapılarak, kaynaştırma uygulamalarına öncelik verilir. Özel eğitim ilköğretim okullarında sınıf mevcudu en fazla 10 öğrenciden oluşur.
Zorunlu öğrenim çağındaki, klinik bakıma gereksinim duyan veya birden fazla alanda yetersizliği olanlar için destek eğitim plânı özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından hazırlanır. Bu bireylerin eğitimleri, öncelikle ailelerinin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi temeline dayalı olarak, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenler tarafından kurumlarda ve evlerde sürdürülür.
Evde Eğitim
Madde 27- Zorunlu öğrenim çağındaki fiziksel, duygusal, sosyal ve iletişim yetersizlikleri nedeniyle, eğitim öğretim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olan bireylerin eğitimleri, özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından plânlanır. Öncelikle ailenin bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve bireyin evde eğitime alınması temeline dayalı olarak, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen tarafından sürdürülür. İlköğretim çağındaki öğrencilerin en yakın ilköğretim okuluna kaydı yapılır. Bu öğrenciler için okula devam etme koşulu aranmaz, başarıları değerlendirilerek haklarında okula devam eden diğer öğrenciler gibi işlem yapılır. Öğrencilerin başarı durumu ve gelişimi okuluna bildirilir; sınıf geçme ve diploma işlemleri kayıtlı bulunduğu okul tarafından yürütülür. İl/ilçe millî eğitim müdürlüğü, ilköğretim çağı çocuklarının kayıtlarının olduğu okullardan sınıf ve branş öğretmenlerini, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenlerin önerileri doğrultusunda görevlendirebilir.
Evde eğitim, bir destek eğitim hizmeti olmayıp, eğitim-öğretim hizmetlerinin bireyin yetersizliği nedeniyle evde verilmesi temeline dayanır. Plânlanan bu eğitim doğrultusunda birey, aile ve eğitimci birlikte çalışır.
Orta Öğretim
Madde 28- Özel eğitim gerektiren bireylerin, orta öğretimlerini özel eğitim okullarında veya diğer genel, meslekî ve teknik orta öğretim okullarında, kaynaştırma yoluyla sürdürmeleri esastır.
İlköğretim okullarını bitiren; özel eğitim gerektiren öğrencilerden genel, meslekî ve teknik orta öğretim okullarına yönlendirme kararı alınanlar, ilgili birimlerle yapılacak iş birliği çerçevesinde yatılı ve sınavsız olarak bu okullara yerleştirilirler. Çok programlı liselere ve meslek liselerine yönlendirme kararı alınanlardan, yatılı okumak isteyen öğrenciler için yakın yatılı okulların olanakları da değerlendirilerek yeterli kontenjan sağlanır.
Özel eğitim gerektiren bireylerden, açık öğretim lisesine yönlendirme kararı alınanlar tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından izlenir. İlgili kurum ile programın ölçme ve değerlendirilmesi gibi konularda iş birliği yapılır.
Yüksek Öğretim
Madde 29- Özel eğitim gerektiren öğrencilerden, yüksek öğretime yönlendirme kararı alınanların ilgileri, istekleri, yetenekleri, yeterlilikleri ve istihdam olanakları doğrultusunda ve ölçüsünde yüksek öğretim olanaklarından faydalanabilmeleri için sınavlarda ve değerlendirmede gerekli özel eğitim önlemleri alınır. Yüksek öğretim kurumları ile iş birliği yapılarak yerleştirilmelerinde, kredi ve burs almalarında öncelik tanınır.
Yaygın Eğitim
Madde 30- Özel eğitim gerektiren bireylerin temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme gereksinimlerini karşılamak, onları işe ve mesleğe hazırlamak amacıyla, farklı konu ve sürelerde, çevrenin olanakları ve gereksinimleri doğrultusunda yaygın eğitim programları düzenlenir.
Bu programlar, özel eğitim gerektiren bireylerin aileleri ve yakın çevreleri için, bireyin gelişim sürecinde aktif rol almaları ve onlarla birlikte yaşam becerilerini geliştirmelerini sağlayacak biçimde hazırlanır.
Özel eğitim gerektiren bireyleri iş hayatına hazırlayıcı iş ve meslekî yaygın eğitim programları; bu bireylerin bireysel gelişim özellikleri ve yeterlilikleri doğrultusunda yörenin, iş gücü piyasasının mevcut ve gelecekteki ihtiyaçları dikkate alınarak plânlanır; uygulama ağırlıklı ve bireyin o işi veya mesleği amaçlanan yeterlilikte yapmasını sağlayacak şekilde uygulanır. Yaygın eğitim faaliyetleri, illerde oluşturulmuş bulunan Yerel Çalışma Konseyleri ile diğer resmî, özel ve gönüllü kurum ve kuruluşlar ile iş birliği çerçevesinde plânlanır ve uygulanır.
Yaygın eğitim programları uygulayan diğer resmî, özel ve gönüllü kurum ve kuruluşlarca düzenlenecek programlardan iş birliği çerçevesinde, özel eğitim gerektiren bireylerin de, özel eğitim sınıfı ve kaynaştırma uygulamaları ile yararlanmaları sağlanır.
Özel eğitim kurumları ve diğer kurumların açtığı yaygın eğitim programlarına katılan özel eğitim gerektiren bireyler ve bunların aile eğitimi programlarına katılan birinci derecedeki yakınları; program süresince yaygın eğitim programının açıldığı bölgedeki yatılı özel eğitim kurumlarının pansiyonlarından yararlanabilirler. Bu kursiyer ve ailelerinin iaşe ve ibateleri eğitimleri süresince Bakanlıkça karşılanır.
DÖRDÜNCÜKISIM
Kurumlar
BİRİNCİ BÖLÜM
Özel Eğitim Kurumları
Özel Eğitim Kurumları
Madde 31- Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim gereksinimlerini karşılamak için, onların gelişim ve disiplin alanlarındaki performans düzeylerine uygun; her tür ve kademede örgün ve yaygın, yatılı ve gündüzlü eğitim kurumları Bakanlıkça açılır. Bu kurumlarda, özel olarak yetiştirilmiş personel ile geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri uygulanır.
Gerçek ve tüzel kişiler, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ve öğretimleri için 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’ndaki esaslara uygun olarak özel okul veya kurum açabilirler.
Özel Eğitim Kurumlarının Amaçları
Madde 32- Özel eğitim kurumları, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda, özel eğitim gerektiren bireylerin;
a) Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini,
b) Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmelerini,
c) Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; ilgileri, gereksinimleri, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını
amaçlar.
Görme, İşitme ve Ortopedik Yetersizliği Olan Bireyler İçin Açılan Kurumlar
Madde 33- Görme, işitme ve ortopedik yetersizliği olan bireyler için, kaynaştırma uygulamaları esas olmakla birlikte, her tür ve kademede, gündüzlü ve/veya yatılı özel eğitim kurumları açılır.
Bu kurumlarda Bakanlıkça hazırlanan eğitim programları uygulanır. Öğrencilerin bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri dikkate alınarak ilgileri, istekleri, yetenekleri ve yeterlilikleri, yetersizlikten etkilenme düzeyleri de dikkate alınarak farklı sınıflar oluşturulur, seçmeli dersler çeşitlendirilir.
Sınıf mevcutları okul öncesi, ilköğretim ve yaygın eğitimde en fazla 10, orta öğretimde en fazla 20 öğrencidir.
Özel eğitim gerektiren öğrencilerin meslekî ve teknik liselerde ilgi, istek, yetenek ve yeterlilikleri ölçüsünde kaynaştırma uygulamasının yapıldığı, yatılı ve/veya gündüzlü çok programlı orta öğretim kurumları açılır. Bu kurumlarda meslekî ve teknik öğretim programları uygulanır. Öğrenciler, meslek derslerini meslek ve teknik liselerinde, kültür derslerini ise çok programlı liselerde sürdürürler. Ancak, atölyeleri uygun olan okullarda meslek dersleri de yapılabilir.
Orta öğretimde, güzel sanatlar, meslekî ve teknik eğitim veren orta öğretim kurumları veya iş ya da meslekî eğitim merkezleri açılarak yeterlilikleri oranında, bir üst öğrenime, iş ve mesleğe yönlendirilmeleri sağlanır.
Birden Fazla Alanda Öğrenme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Açılan Kurumlar
Madde 34- Birden fazla alanda öğrenme yetersizliği olan bireyler için gündüzlü özel eğitim okul ve kurumları açılır. Kurumlardaki eğitim-öğretim uygulama süreci ile çalışma yöntem ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönerge ile belirlenir.
Bu bireyler için eğitim gereksinimleri dikkate alınarak özel eğitim okul ve kurumlarının bünyesinde, gündüzlü sınıflar da açılabilir. Bu sınıflarda en fazla altı öğrenci bulunur ve iki öğretmen görevlendirilir.
Görme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Açılan Basım Evi ve Akşam Sanat Okulu
Madde 35- Basım evi ve akşam sanat okulu, görme yetersizliği olan bireylerin eğitim için gerekli olan ders kitaplarını, kaynak kitapları, edebî eserleri ve sanat eserlerini, dergi, gazete gibi yazılı materyali Braille (kabartma yazı) ile basar, çoğaltır ve dağıtımını sağlar. Gerekli kitapları kasetlere okutarak, konuşan kitap kasetleri hazırlatır. Bu bireylerle ilgili eğitim-öğretim yöntemleri üzerinde araştırmalar yapar.
Kurumdaki eğitim-öğretim uygulama süreci ile çalışma yöntem ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönerge ile belirlenir.
Zihinsel Öğrenme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Açılan İlköğretim Okulları
Madde 36- Orta düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan ilköğretim çağı çocukları için, kaynaştırma uygulamaları esas olmakla birlikte, gündüzlü ilköğretim kurumları açılır.
Bu okullarda Bakanlık tarafından, denkliği bozmayacak düzenlemeler yapılarak hazırlanmış ilköğretim programları uygulanır. Öğrencilerin bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri dikkate alınarak ilgileri, istekleri, yetenekleri ve yeterlilikleri ölçüsünde seçmeli dersler çeşitlendirilir.
Okulda sınıf öğretmenliği esastır. Sınıf mevcudu tüm sınıflarda en fazla 10 öğrenciden oluşur.
İlköğretimlerini tamamlayanlara ilköğretim okulu diploması verilir. Bu öğrenciler bireysel gelişim özellikleri ve yeterliliklerine uygun orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarına yöneltilirler.
Zihinsel Öğrenme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Açılan Eğitim ve Uygulama Okulları
Madde 37- Genel eğitim programlarından yararlanamayan, okul öncesi ve zorunlu ilköğretim çağındaki, ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklar için, gündüzlü özel eğitim kurumları açılır. Bu okullarda, öğrencilerin, öz bakım ve temel yaşam becerileri ile işlevsel akademik becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla gelişimsel eğitim programları uygulanır.
Bu okullarda sınıf öğretmenliği esastır. Sınıf mevcutları; okul öncesi eğitim sınıflarında en fazla altı, diğer sınıflarda ise en fazla sekiz öğrenciden oluşur. Okul öncesi eğitimi sınıfından altıncı sınıfa kadar sınıflarda iki özel eğitim öğretmeni, yedinci ve sekizinci sınıflarda ise, bir özel eğitim öğretmeni ile bir usta öğretici veya iki özel eğitim öğretmeni görevlendirilir. İş eğitimi atölye öğretmenlerince okutulur.
Okul programı bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri doğrultusunda bireyselleştirilir. Öğretmenler, her çocuğun bireyselleştirilmiş eğitim programına göre hem grup eğitimi hem de birebir eğitim yaparlar.
Öğrenci, bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özellikleri dikkate alınarak uygun sınıfa yerleştirilir, bir sınıfı en fazla iki öğretim yılı yineler. Seviyeler arasında geçişler, genellikle yıl sonunda sınıf öğretmeni ve branş öğretmenlerinin önerisi üzerine, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme kurulunca yapılır. Eğitim ve uygulama okullarında kurul eğitim-öğretim yılı süresince her ay en az bir defa toplanır.
Okulda etkinlik süresi günde toplam altı saattir. Etkinlik, dinlenme ve yemek süreleri okul yönetimince düzenlenir.
Etkinlik dağıtım çizelgesinde, aile rehberliği için uygun zaman ayrılır. Bu etkinlikler rehberlik ve psikolojik danışma servisi ve özel eğitim öğretmenleri tarafından eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi ile iş birliği içinde yapılır.
Öğrenciler ilgileri, istekleri ve yeterlilikleri ölçüsünde yedinci ve sekizinci sınıflarda uygun iş eğitim ve uygulama programlarına yöneltilirler.
Seviye geçişinde etkili olmamakla beraber, öğrencilere birinci ve ikinci yarı yıl sonunda örneği EK 3-a ve EK 3-b’de gösterilen öğrenci karnesi verilir. Karneler özel eğitim öğretmeni-sınıf öğretmeni tarafından doldurulur. Karnede belirtilmeyen konular, ayrıca veliye yazılı olarak bildirilir.
Okulun programını bitiren öğrencilere örneği EK 4’te gösterilen diploma verilir. Bu diploma, sahibine ilköğretimi tamamlamayı şart koşan okullara girme hakkını sağlamaz. Bu öğrenciler; aile, öğretmen ve okul yönetimince alınan yöneltme kararı doğrultusunda yaygın eğitim programlarına, iş eğitim merkezlerine yöneltilirler. Herhangi bir nedenle okul programını tamamlayamayanlara örneği EK 5’te gösterilen devam ettikleri süreyi gösterir katılım belgesi verilir.
Özel Eğitim Gerektiren Bireyler İçin Açılan İş Eğitim Merkezleri
Madde 38- Eğitim uygulama okullarını bitiren veya zorunlu eğitim çağı dışında kalan zihinsel öğrenme yetersizliği olanlar ve/veya genel eğitim programlarından yararlanamayan özel eğitim gerektiren bireylerin; temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme gereksinimlerini karşılamak, topluma uyumlarını sağlamak, onları işe hazırlamak amacıyla; farklı konu ve sürelerde meslek kurslarının düzenlendiği, gündüzlü özel eğitim kurumları açılır.
Görme, işitme, ortopedik yetersizliği olanlar için de, iş eğitim merkezleri açılır. Merkezin programına devam edebilecek yeterli sayıda, farklı yetersizlikleri olan kursiyer varsa ve merkezin personeli, yapısı ve atölyeleri de uygunsa özel sınıflar oluşturulabilir. Zihinsel öğrenme yetersizliği olan bireyler için açılan iş eğitim merkezlerinde böyle bir uygulamaya yer verilmez.
Bir kurs programının açılabilmesi için kursiyer sayısının en az beş olması gerekir. Aynı kursta birden fazla sınıf yapma olanağı varsa, kursiyerlerin; ilgi, istek, yetenek, yaş, bireysel ve gelişim özellikleri ile yeterlilikleri dikkate alınarak oluşturulacak sınıflar en fazla 10 kursiyerden oluşur. İş eğitim merkezlerinde sınıf öğretmenliği esastır. Sınıflarda bir özel eğitim öğretmeni ile bir atölye öğretmeni/usta öğretici veya iki özel eğitim öğretmeni görevlendirilir.
Kurs programları, merkez tarafından iş yeri temsilcileri ile iş birliği içinde hazırlanır. Programların hazırlanmasında çevrenin olanak ve koşulları dikkate alınır.
Kursların süresi programın içeriğine göre en az bir, en fazla üç öğretim yılı olarak belirlenir. Merkezin olanak ve koşulları uygun olduğu takdirde yarı yıl ve yaz tatillerinde de programlara devam edilebilir. Merkezde etkinlik süresi günde tolam altı ders saatidir. Ders etkinlikler, dinlenme ve yemek süreleri merkez yönetimince düzenlenir. Programlar il millî eğitim müdürlüğü tarafından onaylanır ve bir örneği Bakanlığa gönderilir.
Açılacak kursların türleri ile alınacak kursiyer sayıları ve yeterlilikleri, merkez tarafından en az iki ay önceden duyurulur. Kurs programlarına, kursun içeriğine uygun kursiyerlerin seçimi, 65 inci maddede belirtilen izleme ve yöneltme kurulunca yapılır. Yerleştirme ve değerlendirme sonuçları özel eğitim hizmetleri kurulu ile eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibine bildirilir, gerekli iş birliği yapılır.
Bir kurs programını tamamlayan kursiyer, farklı bir kurs programından da yararlanabilir. Kurs için başvuru, kontenjandan fazla ise, daha önce kurs programından yararlanamayanlara öncelik verilir.
Her türlü özel eğitim önlemine rağmen, merkezdeki kurs programlarından yararlanamayan kursiyerlerin durumu hakkında ayrıntılı bir rapor, izleme ve yöneltme kurulu tarafından düzenlenerek, farklı bir eğitim önlemi önerisi için özel eğitim hizmetleri kuruluna gönderilir.
Kursun bitiminde kursiyerlere örneği EK 6’da gösterilen katılım belgesi verilir. Kursiyerler ilgi, istek ve yeterlilikleri ölçüsünde işe yöneltilirler.
Özel Eğitim Gerektiren Bireyler İçin Açılan Meslekî Eğitim Merkezleri
Madde 39- İlköğretimlerini tamamlayan, 20 yaşından gün almamış, orta düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olanlar veya ilköğretimlerini tamamlayıp genel ve meslekî orta öğretim programlarına devam edemeyecek özel eğitim gerektiren bireylerin; temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme gereksinimlerini karşılamak, topluma uyumlarını sağlamak, işe ve mesleğe hazırlamak amacıyla; farklı konu ve sürelerde meslek kurslarının düzenlendiği gündüzlü özel eğitim kurumları açılır.
Görme, işitme, ortopedik yetersizliği olanlar için de meslekî eğitim merkezleri açılır. Merkezin programına devam edebilecek yeterli sayıda farklı yetersizlikleri olan kursiyer varsa ve merkezin personeli, yapısı ve atölyeleri de uygunsa özel sınıflar oluşturulabilir. Zihinsel öğrenme yetersizliği olan bireyler için açılan meslekî eğitim merkezlerinde böyle bir uygulamaya yer verilmez.
Sınıf mevcutları 10 öğrenciden fazla olamaz. Merkezde etkinlik süresi günde toplam altı ders saatidir Ders, etkinlikler, dinlenme ve yemek süreleri merkez yönetimince düzenlenir.
Merkezin programı, birinci yılı hazırlık olmak üzere dört yıldır. Hazırlık sınıflarında öğrencilere, kültür dersleri ve merkezdeki atölyelerde gerekli teorik bilgiler verilir, uygulamalı iş eğitimi yoluyla temel bilgi ve beceriler kazandırılır. Bu sınıfta öğrenciler bir iş yerine gönderilmezler.
Haftalık ders dağıtım çizelgesine göre;
a)Birinci sınıftan itibaren, iş yerinde çalışabilecek durumda olan öğrencilerin, 65 inci maddede belirtilen izleme ve yöneltme kurulunca işe yerleştirilme işlemleri, iş yerinde bir aylık deneme süresinden sonra ve EK 7’de gösterilen muvafakat belgesinin bu öğrencilerin velileri tarafından verilmesini müteakip yapılır.
b) Öğrencilere birinci, ikinci ve üçüncü sınıflarda haftalık ders çizelgesinde gösterilen kültür dersleri ile yönlendirildiği meslekî eğitim dersleri verilir. İş yerine yerleştirilen öğrenciler kültür ve meslekî eğitim derslerini haftada bir gün merkezde, uygulamalı beceri eğitimini dört gün işletmelerde görürler. İşe yerleştirilemeyen öğrenciler ise merkezdeki atölyelerde beceri eğitimi görürler. İşe yerleştirilen öğrenciler 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu’nun çırak öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar.
Meslekî eğitim merkezlerinde sınıf öğretmenliği esastır.
Öğrenciler hazırlık sınıfında ilgileri, istekleri ve yeterlilikleri ölçüsünde iş veya meslek programlarına yöneltilirler.
İş yerinde çalışan öğrenciler EK 8’de yer alan ve iş yeri koordinatör öğretmenince doldurulacak gözlem ve izleme formu ile EK 9’da yer alan ve işverence doldurulacak izleme çizelgesindeki değerlendirmeler çerçevesinde izleme ve yöneltme kurulunca takip edilir. İş yerine uyum sağlayamayan öğrencilerin iş yeri, kurulca değiştirilir veya bu öğrenciler eğitimlerine merkezdeki atölyelerde devam ederler. Bu öğrenciler farklı iş yeri ortamlarında denenir ve izlenirler.
Merkezin olanak ve koşulları uygun olduğu takdirde yarı yıl ve yaz tatillerinde de programlara devam edilir.
Orta düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan öğrencilerin başarıları, dört ayrı not ile değerlendirilir ve kaydettikleri gelişmeler dikkate alınarak bu öğrenciler hakkında başarısız değerlendirme yapılmaz.
Verilecek notların sayısal değerleri ile karşılıkları;
NOTLAR PUAN DERECESİ
5 100-75 Pekiyi
4 74-50 İyi
3 49-25 Orta
2 24-10 Geçer
şeklindedir.
Yarı yıl ve dönem sonunda öğrencilere örneği EK 10’da gösterilen başarı belgesi verilir. Programı tamamlayan öğrencilere örneği EK 11’de gösterilen kurs bitirme belgesi verilir. Programı çeşitli nedenlerden dolayı tamamlayamayarak ayrılan öğrencilere ise örneği EK 12’de gösterilen kurs katılım belgesi verilir. Bu öğrenciler; aile, öğretmen ve merkez yönetimince alınan yöneltme kararı doğrultusunda yaygın eğitim programlarına, işe ve mesleğe yöneltilirler.
İlköğretim okullarını bitiren ve zihinsel öğrenme yetersizliği olan öğrencilerden, iş veya meslekî eğitim merkezlerine yönlendirme kararı alınanların sayısının kontenjanı aştığı durumlarda başvuru sırasına göre yerleştirilirler.
Otistik Bireyler İçin Açılan Kurumlar
Madde 40- Genel eğitim programlarından yeterince yararlanamayan, otizm tanısı konulmuş 3-18 yaş grubundaki çocuklar için, gündüzlü özel eğitim kurumları açılır. Kurumlarda gelişimsel eğitim programları uygulanır. Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının uygulanması esastır. Bu nedenle iki öğrenciye bir özel eğitim öğretmeni görevlendirilir.
Bireysel ve gelişim özellikleri dikkate alınarak eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi tarafından uygun görülen öğrencilerin en yakın okul öncesi ve ilköğretim okullarına kaydı yapılır. Bu öğrencilerin destek eğitimleri kurumda sürdürülür.
Açılan kurumların eğitim-öğretim uygulama süreci ile çalışma yöntem ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönerge ile belirlenir.
Üstün veya Özel Yeteneği Olan Bireyler İçin Açılan Kurumlar
Madde 41- İlköğretim ve orta öğretim çağında, üstün veya özel yetenekli olduğu belirlenen öğrenciler için, gündüzlü ve yatılı özel eğitim kurumları açılır. Bu kurumlarda, öğrencilerin bireysel yeteneklerinin farkında olmalarını ve özel yeteneklerini geliştirerek kapasitelerini en üst düzeyde kullanmalarını sağlayacak bireysel ve destek eğitim programları uygulanır.
Açılan kurumların eğitim-öğretim uygulama süreci ile çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönerge ile belirlenir.
Hastahanede Yatan Çocuklar İçin Açılan Kurumlar
Madde 42- Resmî ve özel hastahanelerde çeşitli hastalıklardan dolayı yatan ve tedavi gören çocuklar için, Millî Eğitim, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıkları ve üniversiteler arasında imzalanan protokollere göre eğitim-öğretimden yararlanma, ders yılı kayıplarını önleme amacıyla, özel eğitim kurumları Bakanlığa bağlı olarak açılır.
Bu kurumlarda gerektiğinde seviye gruplarına göre birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılır. Programlarda, öğrencilerin hastalığı ve hastahane şartları göz önüne alınarak gereken esneklik sağlanır.
Sınıf mevcudu en fazla 10 öğrenciden oluşur. Okul öncesi için bir öğretmen, diğer sınıflar için iki öğretmen görevlendirilir. Öğretmenlerden birisi il millî eğitim müdürlüğünce, müdür yetkili öğretmen olarak görevlendirilir. Müdür yetkili öğretmen aynı zamanda sınıf da okutur. Millî eğitim müdürlüğü, hastahaneye yakın okullardan branş öğretmenlerini, müdür yetkili öğretmenin önerileri doğrultusunda görevlendirilir.
Öğretmenlerin çalışma saatleri, öğrencilerin hastalık durumlarına göre gereken esneklik sağlanarak okul müdürlüğünce, hastahane yönetimi ile iş birliği yapılarak düzenlenir. Sınıfa gelemeyecek durumdaki öğrencilere odalarında eğitim verilir.
Bir aydan fazla hastahane ilköğretim okuluna devam eden öğrencinin başarı durumu ve gelişimi okuluna bildirilir; sınıf geçme ve diploma işlemleri kayıtlı bulunduğu okul tarafından yürütülür.
İKİNCİ BÖLÜM
Özel Eğitime Destek Sağlayan Bakanlığa Bağlı Kurumlar
Rehberlik ve Araştırma Merkezleri
Madde 43- Rehberlik ve araştırma merkezleri, özel eğitim gerektiren bireyleri belirler, inceler, tanılar, yerleştirilebilecekleri en uygun eğitim ortamını önerir, destek eğitim ile rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri sunar.
Diğer Eğitim-Öğretim Kurumları
Madde 44- Resmî ve özel okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim okulları ile yaygın eğitim kurumları; kendi çevrelerindeki özel eğitim gerektiren bireylere özel eğitim hizmetleri sağlamakla yükümlüdürler.
Söz konusu okul ve kurumlarda, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim-öğretim görmelerini sağlamak üzere gerekli önlemler; rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisleri, rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulan eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi, özel eğitim okulları ve millî eğitim müdürlükleri ile iş birliği kurularak alınır.
BEŞİNCİ KISIM
Personel
BİRİNCİ BÖLÜM
Eğitim Yöneticileri
Müdür
Madde 45- Özel eğitim kurumlarına müdürler 23/09/1998 tarihli ve 23472 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, öncelikle özel eğitim öğretmeni, rehber öğretmen-psikolojik danışman olanlardan ve yöneticiliğine aday olduğu kurumun hizmet alanında en az üç yıl çalışmış veya öğretmen yetiştiren bir programı tamamlamış ve yöneticiliğine aday olduğu kurumun hizmet alanında en az beş yıl çalışmış olanlardan atanır.
Müdürün Görevleri
Madde 46- Bulunduğu kurumun özelliklerini dikkate alarak, diğer belirtilen görevleri yanında:
a) Öğrencilere, her türlü özel eğitim hizmetlerinin verilmesini sağlar,
b) Çevrelerindeki diğer okul ve kurumlara gerektiğinde uygun özel eğitim desteği verilmesini sağlar,
c) Çevrenin eğitimsel, kültürel ve sosyal etkinliklerine kurumunun katkıda bulunmasını sağlar,
d) Kurumunda ve çevresindeki eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin ve diğer personelin, özel eğitim konusunda bilgi ve deneyim kazanmalarını sağlamak üzere önlem alır,
e) Ailelere ve yakın çevrelerine; her türlü özel eğitim hizmetlerinin verilmesi, aile-okul iş birliğinin sürekliliğinin sağlanması için önlem alır,
f) Öğrencileri, işe ve mesleğe hazırlamak amacıyla yaygın eğitim programları düzenlenmesini sağlar,
g) Gerektiğinde birden fazla yetersizliği olan öğrenciler ile özel eğitim gereksiniminin tür ve derecesine bağlı olarak farklı eğitim ihtiyaçları gösteren öğrencilere yönelik özel sınıf açılmasını sağlar,
h) Özel eğitim ve rehabilitasyon hizmeti veren, kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapar,
ı) Erken çocukluk döneminde okula başvuran veya okula devam edemeyecek durumdaki özel eğitim gerektiren bireylere ve ailelerine yönelik çalışmaların plânlanmasını ve yürütülmesini sağlar,
j) Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının amaçlarının gerçekleştirilmesinde, öğrencilerin gereksinimlerinin karşılanması için önlem alır.
k) Öğrencilerin, kaynaştırma uygulamalarına yöneltilmesi için önlem alır.
l) Özel eğitime destek veren gönüllü kurum ve kuruluşlar, okul aile birliği, okul koruma derneği, eğitim vakıfları ile iş birliği yapar, birlikte yapılacak etkinlikleri plânlar,
m) Okulun programını tamamlayarak ayrılan öğrencilerin izlenmesi, işe yerleştirilmesi için ilgili kurum veya kuruluşlarla iş birliği yapılmasını sağlar,
n) Kurumunda görev yapan öğretmenlerin, ilgi ve istekleri doğrultusunda, gelişen teknolojik araçları ve bilgisayar kullanımını desteklemek için önlem alır,
o) Koruyucu güvenlik tedbirlerini alır.
Müdür Başyardımcısı ve Görevleri
Madde 47- Özel eğitim kurumlarında öğretmenlik yapma nitelik ve koşullarını taşıyanlardan ve en az üç yıl bu kurumlarda çalışmış olanlardan müdür başyardımcısı atanır. Müdür başyardımcısı görevlerini, bulunduğu kurumun özelliklerini dikkate alarak yapar.
Müdür Yardımcısı ve Görevleri
Madde 48- Özel eğitim kurumlarında öğretmenlik yapma nitelik ve koşullarını taşıyanlardan ve en az üç yıl bu kurumlarda çalışmış olanlardan müdür yardımcısı atanır. Müdür yardımcısı görevlerini, bulunduğu kurumun özelliklerini dikkate alarak yapar.
İKİNCİ BÖLÜM
Özel Eğitim Öğretmenleri
Özel Eğitim Öğretmeni-Sınıf Öğretmeni ve Görevleri
Madde 49- Özel eğitim sınıf, okul ve kurumlarına öğretmenler; özel eğitim öğretmeni yetiştiren bir programı tamamlamış olanlardan atanır. Özel eğitim öğretmeni bulunmadığı hallerde öğretmen yetiştiren bir programı tamamlamış ve en az beş yıl öğretmenlik yapmış, ayrıca özel eğitimde kullanılan yöntem ve tekniklere ilişkin hizmet içi eğitim programına katıldığını belgelendiren veya bu konularda resmî veya özel kuruluşlarca düzenlenen bir sertifika programına katılmış olanların atanmasına öncelik tanınır.
Özel eğitim öğretmenleri; çalıştığı kurumun özellikleri dikkate alınarak diğer görevleri yanında:
a) Öğrencilerin eğitim performanslarını ve gerçekleştirmeleri gereken amaçları dikkate alarak, bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasına katılır ve uygular,
b)Ailenin ve yakın çevresinin öğrencinin gelişim sürecinde aktif rol almasını sağlamak için veli ile iş birliği yapar,
c) Öğrencilerinin bireyselleştirilmiş eğitim programlarının amaçlarının gerçekleşme düzeyini kaydeder,
d) Öğrencilerin destek eğitim hizmetlerinin sağlanmasında; sınıf ve kurum değiştirmesi gerekenlerin, özellik ve yeterliliklerine uygun yönlendirilmesinde, görüşünü bildirerek rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri kurulu ile iş birliği yapar.
Sınıf öğretmenliğinin esas olduğu okullarda; özel eğitim öğretmenleri, atölye ve branş öğretmenleri ile birlikte derse girer. Resim, müzik, beden eğitimi gibi özel beceri gerektiren dersler branş öğretmenleri, kurstan geçerek branşlaşmış sınıf öğretmenleri veya ek branşı uygun olan özel eğitim öğretmenleri tarafından verilir.
Grup Gözetimi ve Eğitimi Görevi Verilen Sınıf Öğretmeni ve Görevleri
Madde 50- Yatılı özel eğitim kurumlarında, her gruba, grubun gözetimi ve eğitimi için bir sınıf öğretmeni görevlendirilir. Gruplar, sınıflarına, yaşlarına ve özelliklerine göre ayrılmış, 20-25 öğrenciden oluşur. Öğrenciler grup gözetimi ve eğitimi görevi verilen sınıf öğretmenlerini tercih edebilirler. Grupla sürekli çalışmış ve deneyimli sınıf öğretmenlerinden seçilen bu öğretmenler, son ders saati bitiminde göreve başlar ve öğrencilerin yatma zamanına kadar göreve devam ederler.
Grup gözetimi ve eğitimi görevi verilen sınıf öğretmenlerinin görevleri şunlardır:
a) Grubundaki öğrencilerin çalışma zaman ve yerlerinde, etütlerde ders çalışmalarını sağlar ve gerektiğinde onların çalışma sırasında derslerde karşılaştıkları güçlüklerin çözümüne yardımcı olur,
b)Grubundaki öğrencilerin her türlü istek ve gereksinimleri, eğitim ve öğretimleri, psikolojik özellikleri ve gelişimleri ile yakından ilgilenir,
c) Grubundaki öğrencilerin serbest zamanlarında, yaratıcılık, moral ve estetik açıdan gelişmelerini sağlamak üzere verimli etkinlikler düzenler veya öğrencilerini bu etkinliklere yönlendirir. Öğrencilerin fiziksel, zihinsel, sosyal ve kültürel gelişimlerini destekleyici etkinliklerin düzenlenmesinde rehberlik eder,
d) Öğrencilerin sorunları ile yakından ilgilenir,
e) Rehberlik ve psikolojik danışma servisi, yöneticiler, sınıf öğretmenleri ve diğer ilgili personel ile iş birliği yapar.
f) Nöbet çizelgesine göre en az haftada bir gün gece nöbeti tutar.
İş Yeri Koordinatör Öğretmeni ve Görevleri
Madde 51- İş ve meslek eğitimi veren özel eğitim kurumlarının öğretmenleri arasından izleme ve yöneltme kurulunca 10-15 öğrenci için bir iş yeri koordinatör öğretmeni seçilir.
İş yeri koordinatör öğretmeninin görevleri şunlardır:
a) Yöneltme ve izleme kurulu tarafından hazırlanan program doğrultusunda, haftada bir gün okulda, dört gün iş yerlerinde yöneltme ve izleme etkinliklerini sürdürür,
b) İşletme yetkilileri ile iş birliği yapar,
c) İzlediği her öğrencinin eğitsel ve meslekî gelişimi ile ilgili bilgileri, yöneltme ve izleme kuruluna verir,
d) İş ve İşçi Bulma Kurumu ile iş birliği yapar, öğrencilerin gerek kuruma kaydında gerekse kurumun mesleğe yöneltme faaliyetlerinden yararlanmalarında rehberlik eder.
Atölye Öğretmeni ve Görevleri
Madde 52- Atölyelerde meslek dersleri atölye öğretmenlerince yürütülür. Ancak gereksinim duyulması hâlinde, atölyelerde yetenekli, deneyimli ve istekli öğretmenlere de görev verilebilir.
Atölye öğretmenlerinin görevleri şunlardır:
a) Öğrencilerin performans düzeyine göre atölye dersi amaçlarını gerçekleştirir,
b) Sorumluluğuna verilen atölyeyi yönetir,
c) Sorumluluğunda bulunan atölyenin eşya, makine, avadanlık ve malzemelerinin bakım, onarım ve korunmasını sağlar, bunları kullanmaya hazır halde bulundurur,
d)Sorumluluğunda bulunan demirbaşlar için yardımcı demirbaş defteri tutar, gerektiğinde sayım ve kontrole hazır bulundurur,
e)Atölyenin gereksinimi olan araç ve gerecin zamanında sağlanması için ilgililerle iş birliği yapar,
f) Nöbet çizelgesine göre nöbet tutar,
g)Sorumlu bulunduğu atölye ile ilgili yazışmaları yapar, imza için kurum müdürüne sunar,
h)Atölyesinde görevli usta öğretici ve diğer personel arasında iş bölümü yapar, bununla ilgili bilgi ve evrakları atölye şefine sunar,
ı) Gerektiğinde, okulun eğitim ve öğretim hizmetlerinde kullanılacak araçların üretimini, sınav soru ve belgelerinin hazırlanmasını sağlar.
Atölye Şefi ve Görevleri
Madde 53- Atölyeler arasındaki eş güdümü sağlamak üzere, atölye öğretmenlerinden birisi özel eğitim kurumu müdürü tarafından atölye şefi olarak görevlendirilir.
Atölye şefinin görevleri şunlardır:
a) Atölyeler arasında eş güdümlü çalışmayı sağlar,
b) Atölye öğretmenlerinin gereksinimlerini belirler,
c) Atölyeler arasında iş bölümü yapar, kurum yönetimine yazılı olarak sunar,
d)Atölyelerde bulunan makine, avadanlık ve malzemelerin bakım, onarım ve korunmasını, bunların kullanmaya hazır halde bulundurulmasını sağlar,
e)Atölyelerle ilgili evrak tutulmasını sağlar,
f)Uygulamalı eğitimin incelemeye ve araştırmaya dayalı olarak her türlü ders araç ve gerecinden yararlanılarak yapılmasını, çeşitli ders araç ve gerecinin atölyelerde bulundurulmasını, bunların zenginleştirilmesini sağlar,
g)Atölyelerin temizliğinin öğrencilerle bir plân dahilinde yapılmasını ve çalışma yerinin temiz tutulmasının iş alışkanlığının gerektirdiği bir davranış hâline getirilmesini sağlar,
h)Atölye öğretmenleri ve usta öğreticilerin ders saatinin başlamasından önce gelmelerini ve ders saatinin sonunda gerekli kontrolleri yaparak öğrencilerden sonra çıkmalarını sağlar,
ı)İş kazaları, yangın ve diğer tehlikelere karşı gerekli güvenlik önlemlerini alır.
Rehber Öğretmen-Psikolojik Danışman ve Görevleri
Madde 54- Rehber öğretmen-psikolojik danışman; üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik, eğitimde psikolojik hizmetler bölümlerinden birinin programını tamamlamış, öncelikle özel eğitim alanında yüksek lisans yapmış veya hizmet içi eğitim programlarına katılmış ve özel eğitim gerektiren bireylerle çalışmaya istekli olanlar arasından atanır.
Bulunduğu kurumun özelliklerini dikkate alarak diğer görevlerinin yanında;
a)Özel eğitim gerektiren bireyin kendisini kabul etmesini sağlama, bireysel farklılıklarını anlama, gerçekçi olmayan tutumlarını değiştirme, temel problem çözme stratejilerini geliştirme ve ders dışı etkinliklere katılımını özendirme gibi çalışmaları etkili bir şekilde yürütür,
b)Aile eğitimi hizmetlerini ilgili personel, okul ve kurumlarla iş birliği yaparak plânlar,
c) Öğretmenler ve ilgili diğer personel ile iş birliği yaparak, okulda kullanılacak öğrenci gelişim, değerlendirme formlarının hazırlanmasında yardımcı olur,
d)Özellikle, ailesine ulaşılamayan öğrencilerin gelişim durumlarını dikkate alarak rapor düzenler, aileye gönderir.
Gezerek Özel Eğitim Görevi Verilen Öğretmen ve Görevleri
Madde 55- Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen; özel eğitim ve kaynaştırma uygulaması yapılan kurumlara, özel eğitim kurumlarında çalışabilecek öğretmen niteliklerini taşıyanlar arasından görevlendirilir. Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenler sınıf öğretmenleri gibi çalışırlar.
Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenin görevleri şunlardır:
a) Kurumun olanaklarına ve bireyin gereksinimlerine göre hazırlanan destek eğitim plânları doğrultusunda, kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlar ile özel eğitim kurumlarında bireysel eğitim plânını uygular,
b) Değerlendirme ölçeklerinin hazırlanmasında bireyselleştirilmiş eğitim programları geliştirme birimi ile iş birliği içinde çalışır,
c) Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma danışmanlık yapar,
d)Özel eğitim hizmetleri kurulunun plânlaması dahilinde evde eğitim hizmetlerini sürdürür.
Eğitim Programları Hazırlamakla Görevlendirilen Öğretmen ve Görevleri
Madde 56- Üniversitelerin eğitim programları ve öğretim alanında en az lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış öğretmenler, özel eğitim kurumlarında eğitim programları hazırlamakla görevlendirilirler.
Eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmenlerin görevleri şunlardır:
a) Kurumdaki mevcut eğitim öğretim ve ders programlarının; amaçlarının gerçekleştirilmesini, içeriğini, uygulanış yöntemlerini, kullanılan araç-gerecin uygunluğunu izler, değerlendirir ve bu konularda öğretmenlerle iş birliği yapar, sonucu kurum yönetimine bildirir,
b) Öğrencilerin bireysel, gelişim özellikleri ve eğitim performansları doğrultusunda, programın amaçlarının öğrenciye uyarlanarak hazırlanmasında öğretmenler, aileler, öğrenciler ve diğer eğitim personeli ile birlikte çalışır,
c) Kurum içi ve kurum dışı etkinliklerde, programın amaçlarını göz önünde bulundurarak eş güdüm sağlar,
d) Programın uygulanmasında amaçların davranışlara dönüştürülmesinde ve program geliştirme konusunda öğretmenlere, ailelere ve yöneticilere danışmanlık yapar,
e) Aile rehberliği ve eğitimi programının hazırlanması ve değerlendirilmesinde kaynaklık eder,
f) Seçmeli derslerin verimliliğini ve gereksinimlere uygunluğunu araştırır, önerilerde bulunur, ders dağıtım çizelgelerini ve ders dışı etkinlikleri düzenler,
g) Eğitim programlarının uygulanmasında ortaya çıkan sorunları saptar ve kurum yönetimine iletir.
Okul Öncesi Öğretmeni ve Görevleri
Madde 57- Okul öncesi öğretmeni; üniversitelerin çocuk gelişimi ve eğitimi bölümleri programlarını en az lisans düzeyinde tamamlamış, tercihen özel eğitim alanında yüksek lisans yapmış veya hizmet içi eğitim programlarına katılmış ve özel eğitim gerektiren bireylerle çalışmaya istekli olanlar arasından öncelikle okul öncesi eğitim veren kurumlara atanır.
Okul öncesi öğretmenleri çalıştığı kurumun özellikleri dikkate alınarak diğer görevleri yanında:
a) Çocukların gelişimlerini çeşitli ölçek ve kontrol listeleri kullanarak özel eğitim öğretmenleri ile iş birliği içinde değerlendirir ve izler,
b) Eğitsel tanıya bağlı olarak çocukların ilgi ve gereksinimlerine göre eğitim programları hazırlanmasında iş birliği yapar ve uygular,
c)Aile rehberliği programlarında; rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi ile iş birliği yaparak, ailelere çocuklarının gelişim özelliklerini tanıtır ve gelişimlerini destekleyici çalışmalar için bilgi verir.
Usta Öğretici ve Görevleri
Madde 58- Ustalık yeterliliğini kazanmış, öğrencilerin iş yerlerinde ve kurumlarındaki eğitiminden sorumlu, meslek tekniklerini bilen ve uygulayan kişiler olan usta öğreticiler; atölyesi olan özel eğitim kurumlarına atanır veya diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak görevlendirilir. Bu usta öğreticiler; iş, meslek ve beceri eğitiminde atölye, sınıf, branş ve grup gözetimi ve eğitim görevi verilen sınıf öğretmenleri ile birlikte çalışırlar.
Kız meslek liseleri çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinin programlarını tamamlamış olup, özel eğitim kurumlarına atanan veya diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak görevlendirilen usta öğreticiler ise; eğitim öğretim hizmetlerinde özel eğitim-sınıf, atölye, branş, grup gözetim ve eğitimi görevi verilen sınıf öğretmenlerinin yetki ve sorumlulukları içinde birlikte çalışırlar. Usta öğreticiler, okul müdürünün düzenleyeceği esaslara ve çalışma saatlerine uygun görev yaparlar.
Diğer Kurum ve Kuruluşlardan Görevlendirilen Personel
Madde 59- Sağlık Bakanlığı veya diğer kurum ve kuruluşlarla birlikte hazırlanacak protokoller çerçevesinde dil ve konuşma terapisti, fizyoterapist, odyolog sağlanarak özel eğitim kurumlarında görevlendirilebilir.
Bu personelin çalışma yer ve saatleri ile görev alanları hazırlanacak protokollerde belirlenir.
Diğer Personel
Madde 60- Özel eğitim kurumlarında hekim, diyetisyen, hemşire, teknisyen, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, ders aletleri ve kütüphane memurları, iç hizmetler şefi, ambar ve depo memurları, daktilograf, idarî işler memuru, ayniyat mutemedi, şoför, aşçı, kaloriferci, bahçıvan, terzi, gece bekçisi ve yardımcı hizmetliler atanır veya diğer kurum ve kuruluşlar ile iş birliği yapılarak görevlendirilir.
Bu personel, ilgili mevzuata göre verilen görevleri yerine getirmekle sorumludur.
ALTINCI KISIM
Programlar ve Kurullar
BİRİNCİBÖLÜM
Eğitim-Öğretim Programları
Eğitim-Öğretim Programları
Madde 61- Özel eğitim okul ve sınıflarında genel/meslekî öğretim programları uygulanır. Öğrencilerin özellikleri, öğrenme yeterlilikleri ve öğrenme hızları dikkate alınarak, söz konusu programlarda denkliği bozmayacak şekilde düzenlemeler yapılır. Bu programlarla birlikte destek eğitim programları uygulanması esastır.
Uyarlanmış genel/meslekî öğretim programları, öğrencilerin eğitimlerini diğer okullarda akranlarıyla birlikte sürdürecek yeterliliklere ulaşmayı veya yeteneklerini üst düzeyde geliştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımla sadeleştirilerek, değiştirilerek veya zenginleştirilerek hazırlanır.
Özel eğitim okul ve sınıflarında; öğrencilerin bireysel gelişim özellikleri ve öğrenme yeterlilikleri dikkate alınarak, farklı konu ve sürelerde hazırlanmış, iletişim becerileri ile akademik ve sosyal becerilerin geliştirilmesi üzerinde yoğunlaşmış gelişimsel eğitim programları da, hazırlanarak uygulanır.
Özel eğitim gerektiren bireyleri; ilgi, gereksinim ve yetenekleri doğrultusunda iş hayatına hazırlayan, uygulama ağırlıklı ve bireyin o işi veya mesleği amaçlanan yeterlilikte yapmasını sağlayacak iş ve meslek öğretim programları uygulanır.
Uygulanan tüm eğitim-öğretim programları Bakanlıkça hazırlanır.
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı
Madde 62- Özel eğitim gerektiren birey için geliştirilen ve ailesi tarafından onaylanan bireyselleştirilmiş eğitim programı; bireyin, ailenin, öğretmenin gereksinimleri doğrultusunda hazırlanan ve hedeflenen amaçlarda verilecek destek eğitim hizmetlerini içeren özel eğitim programıdır.
Bireyselleştirilmiş eğitim programları, bireyin tüm gelişim alanlarında, gözlem, gelişim ve değerlendirme ölçekleri kullanılarak ve hedeflenen amaçların gerçekleşme düzeyi doğrultusunda değerlendirilir. Birey için hazırlanacak yeni bireyselleştirilmiş eğitim programında ve yöneltme kararında bu değerlendirmeler esas alınır.
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Birimi
Madde 63- Özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda, özel eğitim gerektiren bireyler için, bireyselleştirilmiş eğitim programının geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulur. Bu birimlerin, yakın çevrelerinde birim kurulamayan kurumlardaki özel eğitim gerektiren bireylere de destek eğitimi vermesi için hizmet alanları özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından belirlenir.
Bu birim; kurum müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısının başkanlığında, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen, aile, özel eğitim gerektiren öğrenci, rehber öğretmen-psikolojik danışman eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen, özel eğitim gerektiren öğrencinin sınıf öğretmeni veya hazırlanan programın içeriğine uygun branş öğretmeni, gerektiğinde izleme tanılama ve değerlendirme ekibinden görevli bir kişiden oluşur.
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Biriminin Görevleri
Madde 64- Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi başkanı ve üyelerinin görevleri şunlardır:
a) Başkan;
1) Birimi oluşturur, üyeleri belirler, toplantıları plânlar,
2) Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi sürecinde, bireyin gereksinimleri doğrultusunda kurum içi düzenlemeleri yapar,
3) Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi sürecinde yapılan çalışmaları, değerlendirmeleri izler, gereksinim duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için özel eğitim hizmetleri kurulu ile eş güdümlü çalışır.
b) Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen;
1) Kurumun olanaklarına ve bireyin gereksinimlerine göre hazırlanan bireysel eğitim plânlarını, kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlar ile özel eğitim kurumlarında uygular,
2) Değerlendirme ölçeklerinin geliştirilmesinde görüşünü bildirir,
3) Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma bilgi verir.
c) Öğretmen;
1) Bireysel eğitim programlarının hazırlanmasında uygulanmasında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır,
2) Plânlanan eğitim programlarını uygulamaya dönüştürür,
3) Bireyin gelişimine göre yeni bireysel eğitim programı önerileri hazırlar.
d) Aile;
1) Bireysel eğitim programının geliştirilmesi sürecinde gereksinimlerini iletir,
2) Çocuğu ile ilgili hedeflerini ve plânlarını belirtir,
3) Eğitim programının uygulanması sırasında çalışmalara etkin bir şekilde katılır, gerektiğinde eğitim araç-gereç desteği sağlayabilir.
e) Özel eğitim gerektiren birey;
1) Bireysel eğitim programlarının hazırlanışı sırasında kendi gereksinim ve isteklerini belirtir,
2) Çalışmalara etkin bir biçimde katılır,
3) Değerlendirme sonrasında çıkan eğitim önlemi ve yöneltme kararında isteğini belirtir.
f) Rehber öğretmen-psikolojik danışman;
1) Bireyin özel eğitim gereksinimleri doğrultusunda görüşünü belirtir ve bireye rehberlik yapar,
2) Bireyin gelişimini izler.
g) Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi;
1) Birey için saptanan destek eğitim hizmetlerinin uygulanmasında rehberlik eder,
2) Bireyin gelişimini okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi ile iş birliği içinde izler.
h) Eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen;
1) Bireysel eğitim programlarının hazırlanmasında, uygulandırılmasında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır,
2) Değerlendirme ölçekleri geliştirir. Gereksinim duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için başkan ile eş güdümlü çalışır,
3) Bireyin gelişimine göre yeni bireysel eğitim programı önerileri hazırlar,
4) Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene danışmanlık yapar.
İKİNCİ BÖLÜM
İzleme ve Yöneltme Kurulu
İzleme ve Yöneltme Kurulu
Madde 65- İzleme ve yöneltme kurulu; iş ya da meslekî eğitim merkezlerinde; müdür, müdür başyardımcısı veya müdür yardımcısı, meslekî eğitim merkezinde atölye koordinatör şefi, öğretmenler kurulunca seçilecek bir branş öğretmeni, bir özel eğitim öğretmeni-sınıf öğretmeni ve bir rehber öğretmen- psikolojik danışmandan oluşur. Kurul başkanı kurum müdürüdür. Kurul üye sayısının yarısından bir fazla ile toplanır ve kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Kurul, ailenin görüşünü ve onayını alarak ailenin toplantılara katılmasını sağlar. Kurul, kurum müdürünün çağrısı veya iş yeri koordinatör öğretmeninin isteği üzerine toplanır.
İzleme ve Yöneltme Kurulunun Görevleri
Madde 66- İzleme ve yöneltme kurulunun görevleri şunlardır:
a) İş eğitim merkezlerinde kaydı yapılan öğrencilerin, gelişimlerini izler, okulda verilen eğitimden yararlanma düzeyi açısından yeterliliklerini değerlendirerek raporunu kurum yönetimine verir. Mazeret göstermeksizin kurs programını takip edemeyecek kadar devamsızlık eden öğrencilerin programdan çıkartılmasını sağlar.
b) Meslekî eğitim merkezlerinde atölye koordinatör şefi yoksa atölye şefi de katılır. Bu kurulun görevleri şunlardır:
1) Hazırlık sınıfından sonra iş yerinde çalışacak düzeye gelmiş öğrencileri seçer,
2) Öğretmenler arasından iş yerinde çalışan öğrencileri izleyecek iş yeri koordinatör öğretmenlerini belirler,
3) Seçilen öğrencilerin işe yerleştirilmesi çalışmalarını yapar, çalışan ve çalışacak olan öğrencilerle ilgili kararlar alır.
4) İş yerinde çalışan öğrencilerin yarı yıl ve yaz tatilinde izlenmesi için gerekli eş güdümü sağlar,
5) Öğrencilerin çalışabilecekleri iş yerlerini belirler,
6) Öğrenim süresini tamamladığı halde, alınan her türlü önleme rağmen iş yerine uyum sağlayamayan öğrencileri belirler, ailenin isteği doğrultusunda son sınıfı tekrarlaması kararını alır,
7) Programı tamamlayan öğrencileri izler.
YEDİNCİKISIM
Kaynaştırma Uygulamaları
BİRİNCİ BÖLÜM
İlkeler, Ölçütler
Kaynaştırma
Madde 67- Kaynaştırma; özel eğitim gerektiren bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmî ve özel okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan, destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarıdır.
Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama İlkeleri
Madde 68- Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ilkeleri şunlardır:
a)Özel eğitim gerektiren her bireyin akranları ile birlikte aynı kurumda eğitim görme hakkı vardır,
b) Hizmetler bireylerin yetersizliklerine göre değil, bireylerin eğitim gereksinimlerine göre plânlanır,
c)Hizmetler okul merkezli olur,
d)Karar verme süreci aile-okul-eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi dayanışmasına dayalı olarak gerçekleşir,
e) Bütün bireyler öğrenebilir ve öğretilebilir,
f) Kaynaştırma, bir program dahilinde verilen bir özel eğitim uygulamasıdır.
Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama Ölçütleri
Madde 69- Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ölçütleri şunlardır:
a)Kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlarda özel eğitim gerektiren öğrencinin gereksinimleri çerçevesinde kurumun fiziksel, sosyal, psikolojik ortamında ve eğitim programlarında destek hizmetler ile gerekli düzenlemeler (kaynak oda, rehberlik ve psikolojik danışma servisi, bireyselleştirilmiş eğitim programları geliştirme ve uygulama birimi kurulması; rampalar, ses yalıtımı, ışık düzenine dikkat edilmesi gibi) yapılır.
b) Kaynaştırma uygulamalarına devam edecek öğrencilerin birden fazla yetersizliği olmamasına, erken yaşta tanılanmış, ailesinin iş birliğine açık ve eğitim almaya yatkın, cihaz kullanması gerekenlerin mutlaka cihazlandırılmış, zihinsel öğrenme yetersizliği olan öğrencilerin hafif ve orta düzeyde zihinsel yetersizliği olmalarına dikkat edilir.
c) Kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlarda tüm kurum personelinin, öğrencilerin, ailelerin ve yakın çevrelerinin özel eğitim gerektiren öğrencilerin bireysel ve gelişim özellikleri hakkında bilgilendirilmeleri esastır.
d)Kaynaştırma uygulamalarında öğretim programları, programın amaçları bireye uyarlanarak uygulanır, bireyselleştirilmiş eğitim programları ile desteklenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Yarı Zamanlı ve Tam Zamanlı Kaynaştırma Uygulamaları
Tam Zamanlı Kaynaştırma Uygulaması
Madde 70- Tam zamanlı kaynaştırma uygulaması:
a) Özel eğitim gerektiren bireylerin, akranları ile birlikte okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında aynı sınıfta eğitim görmesi ve sosyal açıdan bütünleştirilmesi için; özel eğitim destek hizmetleri, özel araç-gereç ve eğitim materyalleri sağlanır. Eğitim programı bireyselleştirilerek uygulanır ve gerekli fiziksel düzenlemeler yapılır. Kaynaştırma uygulamaları yapılan okullarda, sınıf mevcutlarının okul öncesi eğitim kurumlarında 14, ilköğretim kurumlarında 30 öğrenciyi aşmamasına dikkat edilir. Özel eğitim gerektiren öğrenciler her sınıfa eşit olarak dağıtılır, bir sınıfta yetersizliği aynı olan en fazla iki öğrenci uygulamaya katılır.
b) Durumları ayrı bir sınıfta eğitilmeyi gerektiren öğrenciler için okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında özel eğitim sınıfları, özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından açılır. Bu sınıfların mevcudu en fazla; okul öncesi eğitimde 6, ilköğretimde 12, orta öğretimde 20 ve yaygın eğitimde 10 öğrenciden oluşur.
c) Özel eğitim okulunun yatılılık olanaklarından yararlanan öğrencilerden, akranları arasında eğitim alması uygun görülenler, yakın çevrelerindeki okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim kurumlarından eğitim alırlar. Servis giderleri özel eğitim kurumunca karşılanır.
d)Yetersizlikleri olmayan bireyler, istekleri doğrultusunda, özellikle okul öncesi eğitimde, çevrelerindeki kaynaştırma uygulaması yapan özel eğitim okullarında açılacak sınıflara kayıt yaptırabilirler. En fazla beşi özel eğitim gerektiren birey olmak üzere, bu sınıfların mevcutları en fazla okul öncesi eğitimde 14, ilköğretim-orta öğretimde 20 ve yaygın eğitimde 10 öğrenciden oluşur.
Yarı Zamanlı Kaynaştırma Uygulamaları
Madde 71- Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları:
a) Kaynaştırma uygulaması yapılan sınıflara veya özel eğitim sınıflarına devam eden öğrencilerin; özel eğitim/kaynaştırma uygulaması yapılan sınıfların etkinliklerine katılması, kaynak oda, rehberlik ve araştırma merkezi ile özel eğitim kurumundan destek eğitimi alması için gerekli düzenlemeler yapılır.
b)Özel eğitim okulunda kaydı olan bazı öğrencilerin kaynaştırma uygulaması yapılan sınıfların etkinliklerine katılması için gerekli önlemler alınır.
c) Personeli ve fiziksel koşulları uygun olan özel eğitim okullarında, çevredeki diğer öğrencilerin de hazırlanan program çerçevesinde her türlü eğitim ortamından faydalanmaları sağlanır.
d)Birden fazla yetersizliği olan öğrencilerin; özel eğitim okullarında gündüzlü olarak açılan özel eğitim sınıflarında; özel araç-gereç, eğitim materyali kullanılarak, gelişimsel öğretim programlarının bireyselleştirilerek uygulanması ve sosyal bütünleşmenin sağlanması için gerekli önlemler alınır. Bu sınıfların mevcudu en fazla altı öğrenciden oluşur, sınıfta iki öğretmen görevlendirilir. Bu öğrencilerin değerlendirilmesinde, bireyselleştirilmiş eğitim programlarında belirlenen amaçların gerçekleştirilmesi esas alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kaynaştırma Uygulamalarında Görev ve Sorumluluklar
Kaynaştırma Uygulamalarında Görev ve Sorumluluklar
Madde 72- İlgili mevzuatta belirtilen görevleri yanında:
a)Müdür; kaynaştırma uygulamaları için kurumda gerekli düzenlemeleri plânlar ve uygulanmasını sağlar, özel eğitim hizmetleri kurulu ile iş birliği yapar.
b) Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen; bireyselleştirilmiş eğitim programlarını uygular, değerlendirir, gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma bilgi verir.
c) Öğretmen; özel eğitim gerektiren öğrencilerin sınıf tarafından sosyal kabulü için önlemler alır, bireysel ve gelişim özelliklerini dikkate alarak değerlendirme yapar, programını bireyselleştirerek uygular. Bu çerçevede aileler, ilgili kurum ve kuruluşlar ile iş birliği içinde çalışır.
d) Rehber öğretmen-psikolojik danışman, kaynaştırma uygulaması kararı ile gelen öğrenciler için, uygun eğitim ortamının düzenlenmesinde ve uygulamada yer alan öğretmenlere, öğrencilerin gelişimlerini izleme ve aile eğitimi konularında rehberlik eder.
e)Aile; programın uygulanması sırasında çalışmalara etkin bir şekilde katılır, gerektiğinde eğitim araç-gereç desteği sağlayabilir.
f)Özel eğitim gerektiren bireyi değerlendirme sonrasında çıkan eğitim önlemi ve yöneltme kararında isteğini belirtir.
Değerlendirme
Madde 73- Kaynaştırma uygulamalarında eğitimlerini sürdüren öğrenciler devam ettikleri okulun sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine göre değerlendirilir. Ancak bireysel ve gelişim özellikleri dikkate alınarak, sınavlarda gerekli önlemler alınır ve düzenlemeler yapılır. Değerlendirmede, öncelikle bireyselleştirilmiş eğitim programlarında hedeflerin gerçekleştirilmesi esas alınır.
Zihinsel öğrenme yetersizliği olan öğrencilere, ilköğretimde sınıf tekrarı yaptırılmaz. Ancak, yaşı ve fiziksel gelişimi uygun örenciler, sınıf öğretmeninin önerisi ve ailelerinin onayı ile birinci sınıfı iki yıl tekrar edebilirler. İlköğretim programını başarı ile tamamlayanlara diploma; alınan her türlü özel eğitim önlemine rağmen, ilköğretim programı/uyarlanmış ilköğretim programının amaçlarını gerçekleştiremeyen öğrencilere öğrenim belgesi verilir.
Görme yetersizliği olan öğrencilere; yazılı yoklamalarda yeteri kadar zaman verilir. Braille-kabartma yazı olarak verilen yanıtlar sınavdan hemen sonra öğretmenin öğrenciye okutmasıyla değerlendirilir. Yazılı yoklamalarda daktilo, bilgisayar gibi cihazlardan yararlanılabilir. Bu öğrenciler, çizimli ve şekilli sorulardan muaf tutulurlar.
İşitme yetersizliği olan öğrenciler; ilköğretim ve orta öğretimde istekleri doğrultusunda, yabancı dil programlarının bazı konularından veya tamamından muaf tutulurlar. Bu öğrencilerin başarıları yazılı sınavlar, ödevler ve projelerle değerlendirilir.
Ortopedik yetersizliği olan öğrencilerden; yazmada güçlük çektiği belirlenenler sözlü olarak değerlendirilir. Sinir sisteminin zedelenmesi ile ortaya çıkan yetersizliği olanlar ise, çoktan seçmeli testler ile değerlendirilebilir.
Dil ve konuşma güçlüğü olan öğrencilerin değerlendirilmesinde yazılı sınavlar, ödevler ve projeler dikkate alınır.
Özel öğrenme güçlüğü olan öğrenciler; güçlükten etkilenme durumlarına göre yazılı sınav veya sözlü değerlendirmelerin herhangi birinden istekleri doğrultusunda muaf tutulurlar. Hiperaktivite ve dikkat yetersizliği olan öğrencilerin bu özellikleri göz önüne alınarak, kısa yanıtlı ve az sorulu yazılı sınavlar, ödevler ve projelerle değerlendirilirler.
Otistik ve duygusal uyum güçlüğü olan öğrencilerin değerlendirilmeleri; öğrencilerin hazır oldukları zamanlarda yapılır.
Sosyal uyum güçlüğü olan öğrencilerin durumu okul tarafından ayrıntılı bir rapor düzenlenerek özel eğitim hizmetleri kuruluna gönderilir. Özel eğitim hizmetleri kurulu, bu öğrenciler için tedavi, psikolojik danışmanlık, rehabilite, bakım-gözetim-koruma altına alma, moral ve maddî destek gibi konularda ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği kurarak, gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. Bu öğrencilerin değerlendirilmesinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisinin görüşü dikkate alınır, esnek ve hoşgörülü davranılır.
Alınan özel eğitim önlemlerine rağmen, her tür ve kademede bir dersin öğretim programında başarısız olan öğrenci; diğer derslerindeki ortalamaya bakılarak, genel başarı ortalamasının altında bir not ile değerlendirilmez.
SEKİZİNCİ KISIM
Defter ve Dosyalar
Özel Eğitim Kurumlarında Tutulacak Defter ve Dosyalar
Madde 74- Özel eğitim kurumlarında, kurumun özelliğine göre aşağıdaki defter ve dosyalar tutulur.
a)Defterler
1) Aday Kayıt Defteri
2) Öğrenci Künye Defteri
3) Öğrenci Devam Devamsızlık Defteri
4) Ders Defteri
5) Sınıf Geçme Defteri
6) Diploma Defteri
7) Tasdikname Defteri
8) Öğretmen, Memur, Hizmetli Devam Devamsızlık Defteri
9) Gelen, Giden Evrak Defteri
10) Zimmet Defteri (Posta Zimmet, Evrak Zimmet)
11) Teftiş Defteri
12) Disiplin Kurulu Karar Defteri
13) Onur Kurulu Karar Defteri
14) Nöbet Defteri
15) Takım Dağıtım Defteri
16) Ödenek Defteri
17) Avans Defteri
18) Maaş ve Ücret Gerçekleştirme Defteri
19) A,B,C Demirbaş Defterleri
20) Yoğaltım Defteri
21) Demirbaş Eşya Yardımcı Defteri
22) Pul Sarf Defteri
23) Öğrenci Seviye Geçiş Defteri
24) Sıralama Defteri
25) Kurullar Karar Defterleri
26) Ziyaretçi Giriş Çıkış Defteri
27) Aile Eğitimi Tutanak Defteri
b) Çizelgeler ve Dosyalar
1) Öğrenci Gelişim Dosyası
2) Dönem ve Sınav Not Çizelgeleri Dosyası
3) Öğretmenler Kurulu Tutanakları Dosyası
4) Tasdikname Dosyası
5) Personel Şahıs Dosyası
6) Gelen, Giden Yazı Dosyası
7) Gizli Yazılar Dosyası
8) Sivil Savunma Dosyası
9) Disiplin Kurulu Belgeleri Dosyası
10) Öğrenci Ders Listeleri Dosyası
11) Günlük İmza Çizelgeleri Dosyası
12) Personel ve Öğrenci Nöbet Çizelgesi Dosyası
13) Ödemeler Dosyası
14) Maaş ve Ücret Ödeme Bordroları Dosyası
15) Demirbaş Eşya Sayım ve Devir Teslim Tutanakları Dosyası
16) Demirbaş Eşyanın Kayıttan Silme İşlemlerine Ait Dosya
17) Makine Fişleri Dosyası
18) Staj Uygulaması Dosyası
19) Satın Alma İşleri ile İlgili Karar Dosyaları
20) Masraf, Tahakkuk, Ödeme Çizelge Örnekleri Dosyası
21) Eğitici Çalışmalar ve Sosyal Faaliyetler Dosyası
22) Millî Bayramlar, Belirli Günler ve Haftalar Dosyası
23) İstatistik Dosyası
24) Öğrenci Acil Durumlar Bilgi Fişi Dosyası
25) Öğrenci Değerlendirme Dosyası
26) Öğrenci Gelişim ve İzleme Dosyası
27) İşe Yerleştirme Dosyası
28) İş Yerindeki Öğrencileri İzleme Dosyası
29) İş Yeri Tanıma Dosyası
30) Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Dosyası
c) Ayrıca 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu, 01/06/1939 tarihli Ayniyat Talimatnamesi ile 30/10/1983 tarihli ve 18206 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Pansiyonları Yönetmeliğinin gerektirdiği defter, dosya ve belgeler tutulur.
DOKUZUNCU KISIM
Çeşitli ve Son Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Kayıt-Kabul İşleri
Madde 75- Eğitimini engelleyecek düzeyde ek bir yetersizliği olmayan, tuvalet eğitimini kazanmış, süreğen hastalığı olmadığını veya varsa, kontrol altına alındığını belgeleyen özel eğitim gerektiren bireylerin kaydı, ilgili mevzuat çerçevesinde, yetersizliğine uygun olarak başvurduğu kurumlara, EK 13 ve EK 14’te yer alan formların veli veya vasilerce doldurulmasıyla yapılır. Okul öncesi eğitim veren özel eğitim okulları için, çocuğun tuvalet eğitimi kazanmış olması koşulu aranmaz.
Ücretsiz Öğle Yemeği
Madde 76- Yatılı veya gündüzlü özel eğitim kurumlarında, gündüzlü olarak okuyan ve maddî durumları parasız yatılılık şartlarını taşıyan öğrencilere de genel bütçeden karşılanan ödenekle ücretsiz olarak öğle yemeği verilir.
Devam - Devamsızlık
Madde 77- Özel eğitim yaygın eğitim kurumları ile eğitim ve uygulama okullarında, kurumun en az iki defa yazılı uyarısına rağmen mazeret göstermeksizin üç ay sürekli devamsızlık eden öğrenciler, kurumun o yılki devam eden öğrenci listesinden çıkarılır. Devamsızlık eden öğrenciler eğitim ve uygulama okullarında ertesi yıl tekrar çağrılırlar. Meslekî eğitim merkezlerinde öğrenciye sınıf tekrar ettirilir. Öğrenci, ertesi yıl da devam etmezse kaydı silinir. İş eğitim merkezlerinde ise, kurs programını mazeret göstermeksizin takip edemeyecek kadar devamsızlık gösteren kursiyerler, izleme ve yöneltme kurulu tarafından programdan çıkartılırlar.
Eğitim Ortamları
Madde 78- Özel eğitim gerektiren bireylere hizmet veren eğitim binalarında; rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi, kaynak-gözlem-bireysel çalışma-dinlenme-oyun-revir-aile eğitimi-resim-müzik odaları, uygulama evi, çok amaçlı salon, rehabilite havuzu, kitaplık, bahçe-kış bahçesi, beden eğitimi-gösteri-tiyatro salonları, işitme ve konuşma-dil lâboratuvarları gibi bölümlere de gereksinimler dahilinde yer verilmesi için önlemler alınır.
Eğitim binalarında koridor, lavabo, yatakhane, yemekhane, çamaşırhane, lokal, sınıf ve bahçe gibi ortak kullanım alanları; tekerlekli sandalye ile dolaşmayı sağlayacak şekilde düzenlenir, rampa-tutamak gibi ek önlemler alınır. Sınıf zemini yumuşak ve kolay temizlenebilir bir malzeme ile kaplanır, işitme yetersizliği olan öğrenciler için ses yalıtımı yapılır. Sınıfların yeterince ısı, ışık ve hava alması sağlanır.
Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitiminde yer alan bilgisayar paket programlarının kullanılmasına yönelik bilgisayar donanımı için, gerekli düzenlemeler yapılır.
Teftiş ve Denetim
Madde 79- Özel eğitim okul ve kurumları ile özel eğitime destek sağlayan kurumların faaliyetlerinin teftiş ve denetimi özel eğitim ve/veya psikolojik danışma ve rehberlik alanlarında yetişmiş müfettişlerce yapılır.
Öğretmenin Teftiş Edilmesi ve Denetimi
Madde 80- Öğretmenin teftiş edilmesi ve denetiminde öğretmenin;
a)Özel eğitim gerektiren öğrencinin kişisel ve gelişim özelliklerine göre, öncelikle bireyseleştirilmiş eğitim programlarında hedeflenen amaçları gerçekleştirme düzeyini dikkate alarak değerlendirme yapması,
b) Özel eğitim gerektiren öğrencinin eğitim kurumuna gelmeden önceki eğitim durumu hakkında bilgi toplamış olması,
c) Özel eğitim gerektiren öğrencinin performansını tam olarak kullanmasını sağlaması, cihazların kullanımında titizlik göstermesi,
d) Bireyselleştirilmiş eğitim programlarını öğrenciye uygulaması ya da programların uygulanmasını takip etmesi,
e)Ailelerle iş birliği içinde olması,
f)Özel eğitim gerektiren öğrencinin eğitsel, psikolojik ve tıbbî değerlendirmesinin yapılması için gerekli önlemleri alması,
g) Özel eğitim gerektiren öğrencinin eğitiminde kullanılan eğitim yöntemleri konusunda hizmet içi eğitim programlarına katılmış olması, Braille-kabartma yazı, doğal-işitsel-sözel yöntem gibi eğitim yöntemlerini kullanabilmesi,
h) Sınıfında sosyal bütünleşmeyi sağlaması,
ı) Günlük plânlarında özel eğitim gerektiren öğrencinin bireysel ve gelişim özelliklerini dikkate alarak, alacağı önlemleri belirtmiş olması,
konularına dikkat edilir.
Yönetimin Teftiş Edilmesi ve Denetimi
Madde 81- Yönetimin teftiş edilmesi ve denetiminde yönetimin;
a) Öğretim yılı başında özel eğitim gerektiren öğrenciler için alınacak önlemler konusunda plânlama yaparak, eğitim ortamında gerekli düzenlemeleri yapmış olması,
b) Personelin özel eğitim konusunda bilgi ve deneyimlerini artırmak amacıyla seminer düzenlemesi, kurs düzenlemeye yönelik önlemler alması, kurum içi seminer dönemlerinde özel eğitim konularına ağırlık vermesi,
c) Kurum içinde birim, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi ve kurullar arasında eş güdümü sağlaması,
d) Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi, özel eğitim hizmetleri kurulu, aile, gönüllü kurum ve kuruluşlar, okul aile birliği, eğitim vakfı ve derneği, üniversite, hastahaneler ile kurumu arasında iş birliği sağlaması,
e)Aile eğitimi programlarının hazırlanarak uygulanması için gerekli önlemleri alması,
f) Sosyal bütünleşmeyi sağlamak amacıyla özel eğitim gerektiren öğrencilerin de kültürel, sosyal ve serbest zaman etkinliklerine aktif katılımı için önlemler alması,
g)Sivil savunma plânının hazırlanması ve her yıl en az iki defa uygulama yapılması,
konularına dikkat edilir.
Personel
Madde 82- Özel eğitim okul ve kurumları ile özel eğitime destek sağlayan kurumların eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı personel gereksinimi öncelikle karşılanır, gereksinim duyulan diğer personel atanır veya diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak görevlendirilir.
Özel eğitim kurumlarına atanan yetersizliği olan personelin, toplam personel sayısının onda birini geçmemesine dikkat edilir ve bu personele yeterlilikleri ölçüsünde görev verilir.
Yatılı Özel Eğitim Kurumlarında Nöbet
Madde 83- Yatılı özel eğitim kurumlarında gece nöbetleri için yeteri kadar öğretmen bulunmadığı takdirde kurumun yöneticileri de gece nöbetçi öğretmeni olarak görev yaparlar. Gece nöbetlerinde en az bir bayan, bir bay öğretmen görevlendirilir.
Özel Eğitim Araçları
Madde 84- Özel eğitim gerektiren bireylerin, Bakanlığa bağlı resmî okul ve kurumlarda eğitim ve öğretimlerini en iyi şekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan her türlü araç-gereç Bakanlıkça karşılanır.
Öğrenci Kıyafetleri
Madde 85- Özel eğitim iş veya meslekî eğitim merkezleri ile hastahane okullarında öğrencilerde forma giyme zorunluluğu aranmaz.
Nakil İşleri
Madde 86- Özel eğitim okullarının hazırlık sınıflarında, ilk üç aydan önce, zorunlu haller dışında nakil yapılmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Diğer Mevzuat
Madde 87- Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 1607 sayılı Yatılı Bölge ve Özel Eğitime Muhtaç Çocuklara Mahsus Okullarda Döner Sermaye Kurulmasına Dair Kanun, 3423 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Meslekî ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanun, 2698 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu, 2684 İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun, 2908 sayılı Dernekler Kanunu, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu; 4306 sayılı, İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Millî Eğitim Temel Kanunu, Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu, Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun ile 24/03/1988 tarihli ve 3418 sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması ve Bazı Kâğıt ve İşlemlerden Eğitime Katkı Payı Alınması Hakkında Kanun; 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 1475 sayılı İş Kanunu, Çocuk Hakları Sözleşmesi, 29/01/1987 tarihli ve 19356 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aday Çırak, Çırak ve İşletmelerde Beceri Eğitimi Gören Öğrencilerin Sigorta İşlemleri Hakkında Yönetmelik, 11/02/1994 tarihli ve 21846 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Meslekî Eğitim Merkezi Yönetmeliği, 05/10/1983 tarihli ve 83/7166 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı’na Bağlı İlkokul, Ortaokul, Lise ve Dengi Okullarda Burs Parasız Yatılılık ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği, 15/08/1983 tarihli ve 83/6950 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Okul Pansiyonları Yönetmeliği hükümlerine göre işlem yapılır.
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat
Madde 88- Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 09/12/1985 tarihli ve 18953 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına Bağlı Özel Eğitim Okulları Yönetmeliği ve 22/06/1992 tarihli ve 21262 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Zihinsel Özürlü Çocukların Eğitim Uygulamaları Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 89- Maliye Bakanlığı ve Sayıştay’ın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 90- Bu Yönetmelik hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.
Yönetmeliğin eklerini (Doc File) indirmek için tıklayınız.
Ek-1 Destek Eğitim Planı
Ek-2 Yöneltme Raporu
Ek-3a Karne Ön Yüz
Ek-3b Karne Arka Yüz
Ek-4 Eğitim ve Uygulama Okulu Diploması
Ek-5 Eğitim ve Uygulama Okulu Katılım Belgesi
Ek-6 Kurs Katılım Belgesi
Ek-7 İşe Girecek Kursiyer İçin Veli Muvafakat Belgesi
Ek-8 Kursiyeri İşyerinde Gözlem ve İzleme Formu
Ek-9 İşyerinde Çalışan Kursiyerleri izleme Çizelgesi
Ek-10 Dönem Sonu Başarı Belgesi
Ek-11 Kurs Bitirme Belgesi
Ek-12 Kurs Katılım Belgesi
Ek-13 Kayıt Bildirisi Formu
Ek-14 Acil Durumlarda Başvurulacak Kişiler Formu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder